12 Parmak Bağırsağı (Duodenum) Ülseri Olanlar İçin Beslenme Rehberi
12 parmak bağırsağı ülseri, mide asidinin ve pepsin enziminin bağırsak duvarını aşındırmasıyla oluşan yaralardır. Beslenme, tedavinin temel taşlarından biridir. Doğru beslenme, semptomları hafifletmeye, iyileşmeyi hızlandırmaya ve nüksetmeyi önlemeye yardımcı olur. Ancak unutulmamalıdır ki beslenme önerileri, doktorunuzun reçete ettiği ilaç tedavisinin (genellikle mide asidini baskılayan ilaçlar ve antibiyotikler) yerini almaz, onu destekler.
Genel Beslenme İlkeleri
- Az ve Sık Öğünler: Mideyi uzun süre boş bırakmamak ve asit salgısını dengelemek için 3 ana öğün yerine, 5-6 küçük öğün tüketmek çok önemlidir.
- Yavaş Yemek ve İyi Çiğnemek: Lokmaları iyice çiğnemek, sindirimi midede kolaylaştırarak bağırsaklardaki yükü azaltır.
- Sıvı Alımına Dikkat: Su ve sıvıları öğün aralarında tüketmeye özen gösterin. Yemekle birlikte çok fazla sıvı almak mide asidini seyreltse de mide hacmini genişletebilir. Ilık sıvılar tercih edilmelidir.
- Sigaradan ve Alkolden Kesinlikle Kaçınmak: Sigara, mide asit salgısını artırır, mide ve bağırsak duvarının koruyucu tabakasını bozar ve iyileşmeyi geciktirir. Alkol ise mide ve bağırsak mukozasını direktttttttttttt tahriş eder.
- Stresten Uzak Durmaya Çalışmak: Stres, ülser oluşumunu tetikleyebilir ve iyileşmeyi yavaşlatabilir.
Önerilen Gıdalar (Genellikle Daha Güvenli Seçenekler)
- Lifli Gıdalar:Çözünür lif içeren besinler (yulaf ezmesi, muz, elma püresi, havuç) mide asidini bağlayıcı etki gösterebilir. Ancak çok yüksek lifli ve çiğ sebzeler (özellikle alevlenme döneminde) gaz ve rahatsızlık yapabilir, dikkatli tüketilmelidir.
- Protein Kaynakları:Yağsız proteinler tercih edilmelidir. Derisiz tavuk, hindi, balık (ızgara, haşlama, buğulama), yumurta (rafadan veya haşlanmış), az yağlı peynirler ve yoğurt.
- Sebzeler: Haşlanmış, buharda pişirilmiş veya fırınlanmış sebzeler (patates, havuç, kabak, ıspanak, fasulye). Çiğ ve gaz yapıcı sebzelerden (lahana, karnabahar, soğan, sarımsak - özellikle çiğ) uzak durulmalı veya çok az tüketilmelidir.
- Meyveler: Asit içeriği düşük meyveler tercih edilmelidir. Muz, şeftali, armut, kavun, karpuz. Portakal, mandalina, greyfurt, limon, ananas gibi asitli meyveler ve suları tahrişe neden olabilir.
- Tahıllar: Beyaz ekmek, makarna, pirinç, yulaf, patates. Tam tahıllı ürünler bazı bünyelerde rahatsızlık verebilir, toleransa göre tüketilmelidir.
- Yağlar: Çok az miktarda sıvı yağ (zeytinyağı, ayçiçek yağı). Aşırı yağlı yiyecekler mide boşalmasını geciktirir ve rahatsızlık hissini artırabilir.
Sınırlandırılması veya Kaçınılması Gereken Gıdalar
- Asitli Yiyecek ve İçecekler: Turunçgiller ve suları, domates ve domates sosları, sirke.
- Baharatlar ve Acılı Gıdalar: Karabiber, pul biber, acı biber, hardal, tarçın, nane (nane çayı dahil) ve köri gibi keskin baharatlar. Kişisel tolerans farklılık gösterebilir, bazı hastalar hafif baharatları tolere edebilir.
- Kafeinli İçecekler: Kahve (kafeinli ve kafeinsiz), çay, kola, enerji içecekleri. Kafein mide asidi salgısını uyarır.
- Gazlı İçecekler: Soda, kola, maden suyu gibi içecekler mide ve bağırsakta gaz ve basınç artışına neden olabilir.
- Yağlı ve Kızartılmış Yiyecekler: Kızartmalar, fast-food ürünleri, yağlı etler, kaymak, krema, mayonez, soslar.
- İşlenmiş ve Şarküteri Ürünleri: Sosis, salam, sucuk, pastırma gibi işlenmiş etler hem yağlı hem de baharatlı olabilir.
- Çikolata: İçeriğindeki maddeler mide asidi salgısını artırabilir ve bazı kişilerde yanma hissini tetikleyebilir.
- Çok Sıcak veya Çok Soğuk Yiyecek/İçecekler: Mukozayı tahriş edebilir. Ilık besinler tercih edilmelidir.
Örnek Bir Günlük Beslenme Planı
- Kahvaltı: 1-2 dilim beyaz peynir, 1 haşlanmış yumurta, 1-2 dilim beyaz ekmek veya galeta, 1 muz, bitki çayı (ıhlamur gibi).
- Ara Öğün: Yarım yağlı süt veya yoğurt, 1-2 adet galeta.
- Öğle Yemeği: Izgara veya haşlanmış tavuk/balık, haşlanmış patates veya pirinç pilavı, haşlanmış havuç.
- Ara Öğün: Elma püresi veya şeftali, az yağlı yoğurt.
- Akşam Yemeği: Sebze çorbası (az yağlı), derisiz tavuklu makarna veya sebzeli bulgur pilavı.
- Gece (Gerekirse): 1 bardak ılık süt veya 1 kase yoğurt.
Önemli Uyarılar
- Bu liste genel önerilerdir. Her bünye farklı tepkiler verebilir. Sizi rahatsız eden bir gıdayı, "iyi gelir" diye düşünerek yemeye devam etmeyin. Kendi vücudunuzun verdiği sinyalleri dinleyin ve bir beslenme günlüğü tutarak hangi yiyeceklerin size iyi geldiğini/hangi yiyeceklerin şikayetlerinizi artırdığını not edin.
- Ülserin alevlenme döneminde (şiddetli ağrı, yanma vb.) daha katı bir diyet uygulamak gerekebilir. Bu dönemde doktorunuz veya diyetisyeniniz püre, çorba, haşlama gibi çok yumuşak bir diyet önerebilir.
- Helicobacter pylori enfeksiyonu, duodenum ülserinin en yaygın nedenidir. Doktorunuz bu enfeksiyonu tespit ederse, antibiyotik tedavisi almanız şarttır. Beslenme bu tedaviye destek olur.
- Lütfen bu bilgileri bir uzmana danışmadan kesin tedavi planı olarak uygulamayın. Mutlaka bir gastroenteroloji uzmanı ve/veya diyetisyen ile birlikte size özel bir beslenme programı oluşturun.
|
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
