Aferez ülseratif kolit tedavisinde kullanılır mı?

Ülseratif kolit tedavisinde standart ilaçlara yanıt vermeyen dirençli vakalar için alternatif bir yaklaşım olarak aferez tedavileri gündeme gelmektedir. Bu yöntem, özellikle granülosit ve monosit aferezi (GMA) olarak bilinen türüyle, iltihaplı hücreleri kandan uzaklaştırarak etki gösterir. Tedavinin avantajları, dezavantajları ve hangi hasta gruplarında düşünülebileceği, mevcut klinik kanıtlar ışığında değerlendirilmektedir.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Aferez ve Ülseratif Kolit: Tedavideki Yeri ve Mevcut Durum

Ülseratif kolit (ÜK), kalın bağırsağın (kolon) iç yüzeyinde iltihap ve ülserlerle karakterize, kronik bir inflamatuar bağırsak hastalığıdır. Standart tedaviler arasında 5-ASA'lar, kortikosteroidler, immünomodülatörler (azatiyoprin, 6-MP) ve biyolojik ajanlar (anti-TNF, anti-integrinler) bulunur. Ancak, bazı hastalar bu tedavilere yanıt vermez veya tolere edemez. Bu noktada, aferez tedavileri özellikle dirençli vakalar için bir seçenek olarak araştırılmaktadır.

Aferez Nedir?

Aferez, kanın bir makine yardımıyla alınıp, belirli bileşenlerinin ayrıştırıldıktan sonra geri kalanının hastaya geri verildiği bir tedavi prosedürüdür. Ülseratif kolit bağlamında en çok incelenen iki türü:

Lökosit Aferezi (Lökositositaferez): Özellikle iltihaptan sorumlu olduğu düşünülen akyuvarları (lökositleri) ve granülositleri kandan uzaklaştırmayı amaçlar. Adacore® ve Cellsorba® gibi özel filtreler kullanılır.
Granülosit/Monosit Aferezi (GMA): Daha spesifik olarak granülosit ve monositleri hedefler. Bu yöntemde, Adacolumn® adı verilen bir cihaz kullanılır ve Japonya'da yaygın olarak uygulanmaktadır.

Ülseratif Kolit Tedavisinde Aferez Kullanılır mı?

Evet, aferez (özellikle GMA) ülseratif kolit tedavisinde belirli koşullar altında ve özellikle bazı ülkelerde kullanılan bir tedavi yöntemidir. Ancak bu kullanım evrensel değildir ve genellikle standart tedavilere dirençli hastalar için düşünülür.

Kullanım Endikasyonları ve Hedef Kitle:

Aferez tedavisi genellikle şu durumlarda bir seçenek olarak değerlendirilir:

Kortikosteroidlere dirençli veya kortikosteroid bağımlı aktif orta şiddette ülseratif kolit hastaları.
Biyolojik ajanlar gibi diğer immünsupresif tedavileri tolere edemeyen veya bu tedavilere yanıt vermeyen hastalar.
İlaç tedavilerinin kontrendike olduğu veya istenmediği durumlar (örneğin, enfeksiyon riskinin yüksek olduğu hastalar).
Cerrahi öncesi hastanın durumunu stabilize etmek amacıyla.

Etkinlik ve Klinik Kanıtlar:

Etkinlik: Yapılan çalışmalar, özellikle GMA'nın, seçilmiş hastalarda klinik remisyon sağlama ve steroid dozunu azaltma konusunda faydalı olabileceğini göstermiştir. Etki mekanizmasının, aşırı aktif bağışıklık hücrelerini uzaklaştırmak ve inflamatuar sitokin dengesini düzeltmek olduğu düşünülmektedir.
Kısıtlamalar: Etkinlik konusundaki kanıtlar karışıktır. Bazı büyük randomize kontrollü çalışmalar (RCT'ler) plasebodan anlamlı derecede üstün olmadığını göstermiştir. Bu nedenle, Avrupa ve Amerika'daki kılavuzlarda (ECCO/ACG) birinci basamak tedavi olarak önerilmemektedir. Ancak, özellikle Japonya'da daha yaygın kabul görmüş ve kılavuzlarda yer almıştır.
Yanıt Süresi: Tedavi genellikle haftada bir veya iki kez olmak üzere 5-10 seans şeklinde uygulanır. Yanıt birkaç seans sonra görülebilir.

Avantajlar ve Dezavantajlar:

Avantajları:
- Sistemik immünsupresyon yapmaz (ilaçların aksine), bu nedenle enfeksiyon riskini önemli ölçüde artırmaz.
- İlaç etkileşimi yoktur.
- Gebelikte nispeten güvenli bir seçenek olarak kabul edilebilir.
- Yan etki profili genellikle hafiftir.
Dezavantajları:
- Uygulama için özel ekipman ve eğitimli personel gerektirir.
- Maliyeti yüksektir ve her ülkenin sağlık sisteminde geri ödeme kapsamında olmayabilir.
- Tedavi zaman alıcıdır (her seans 60-90 dakika sürebilir).
- Etkinliği hastadan hastaya değişkenlik gösterebilir ve uzun dönem remisyon sağlamayabilir.
- Başlıca yan etkileri baş ağrısı, hafif ateş, titreme ve hipotansiyondur.

Sonuç ve Öneri:

Aferez (özellikle Granülosit/Monosit Aferezi), ülseratif kolit tedavisinde standart bir birinci basamak tedavi değildir. Ancak, konvansiyonel tedavilere yanıt vermeyen, bu tedavileri tolere edemeyen veya özel durumları (gebelik gibi) olan seçilmiş hastalar için değerli bir kurtarma (rescue) tedavisi seçeneği olabilir.

Bu tedavinin uygun olup olmadığına karar vermek, hastanın durumunun tam bir değerlendirmesini gerektirir. Karar, bir gastroenteroloji uzmanı tarafından, hastanın hastalık şiddeti, önceki tedavi yanıtları, genel sağlık durumu ve tedavinin mevcut olduğu koşullar göz önünde bulundurularak verilmelidir. Eğer standart tedaviler yetersiz kalıyorsa, bu seçeneği doktorunuzla detaylı olarak tartışmanız önerilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap