Aftöz ülser nedir?

Ağızda oluşan ve halk arasında aft olarak bilinen bu yaralar, genellikle küçük, ağrılı ve yüzeysel ülserlerdir. Ağız içindeki çeşitli bölgelerde ortaya çıkabilir, bulaşıcı değildir ve genellikle kendiliğinden iyileşir. Ancak sık tekrarlayan veya şiddetli durumlar, altta yatan başka faktörlerin işareti olabilir.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Aftöz Ülser (Ağız Yarası) Nedir?

Aftöz ülser, halk arasında "aft" veya "ağız yarası" olarak bilinen, ağız mukozasında (iç yanak, dudak içi, dil, diş eti, yumuşak damak gibi bölgelerde) ortaya çıkan, genellikle küçük, yuvarlak veya oval, beyazımsı-gri renkte, kırmızı bir hale ile çevrili, ağrılı ve yüzeysel ülserlerdir. Bunlar, ağız kanseri değildir ve bulaşıcı özellik taşımazlar.

Özellikleri ve Türleri:

Minör Aftlar: En sık görülen türdür (%80-85). Çapı genellikle 1 cm'den küçüktür. 1-2 hafta içinde iz bırakmadan iyileşir.
Majör Aftlar: Daha büyük (1-3 cm), daha derin ve daha ağrılıdır. İyileşmesi haftalar, bazen aylar sürebilir ve iyileştikten sonra iz bırakabilir.
Herpetiform Aftlar: Nadir görülür. Çok sayıda (10-100 adet), iğne başı büyüklüğünde ülserler şeklinde ortaya çıkar. 1-2 haftada iyileşir.

Neden Oluşur? (Etyoloji)

Kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin karmaşık bir tepkisi olduğu düşünülmektedir. Tetikleyici faktörler şunlar olabilir:

Travma: Yanak/dil ısırma, sert diş fırçalama, keskin yiyecekler, dental protez veya braketlerin vurması.
Stres: Duygusal veya fiziksel stres atakları sıklığını artırabilir.
Hassasiyet ve Alerjiler: Bazı gıdalara (çikolata, kahve, çilek, peynir, kuruyemiş, asitli yiyecekler) veya diş macunlarındaki sodyum lauril sülfata karşı reaksiyon.
Hormonal Değişiklikler: Adet dönemi.
Beslenme Eksiklikleri: Demir, çinko, folik asit (B9) ve B12 vitamini eksiklikleri.
Sistemik Hastalıklar: Çölyak hastalığı, Behçet hastalığı, Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları.
Bağışıklık Sistemini Etkileyen Durumlar: HIV/AIDS gibi.

Belirtileri Nelerdir?

Ağız içinde yanma veya karıncalanma hissi (prodromal dönem).
Daha sonra ağrılı, yuvarlak, beyaz renkli yara oluşumu.
Özellikle yeme, içme ve konuşma sırasında artan ağrı.
Nadiren ateş ve halsizlik (özellikle şiddetli vakalarda).

Tedavi ve Yönetim:

Aftlar çoğunlukla kendiliğinden iyileşir. Tedavi, ağrıyı azaltmak, iyileşmeyi hızlandırmak ve tekrarları önlemeye yöneliktir.

Topikal Tedaviler: Ağrı kesici ve antiseptik jeller, kremler, spreyler veya gargaralar (klorheksidin, benzokain, hyaluronik asit içerenler).
Kortikosteroidli Merhemler: Şiddetli inflamasyonu azaltmak için.
Diğer İlaçlar: Çok şiddetli ve dirençli vakalarda ağızdan alınan ilaçlar (kortikosteroidler, kolşisin, vb.) kullanılabilir.
Destekleyici Önlemler: Asitli, baharatlı, sert ve tahriş edici gıdalardan kaçınmak. Yumuşak bir diş fırçası kullanmak. Stresi yönetmek.
Altta Yatan Nedenin Araştırılması: Tekrarlayan ve şiddetli aftlarda, besin eksikliği veya sistemik bir hastalık olup olmadığının araştırılması gerekir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Çok büyük veya alışılmadık şekilde yaygın aftlar varsa.
3 haftadan uzun sürede iyileşmiyorsa.
Ağrı, reçetesiz ürünlerle kontrol edilemiyorsa.
Yutma güçlüğü oluşturuyorsa.
Sık sık (yılda 3-4 defadan fazla) tekrarlıyorsa.
Ateş, ishal, deri döküntüsü veya baş ağrısı gibi başka belirtiler eşlik ediyorsa.

Özetle, aftöz ülserler yaygın ve can sıkıcı bir sağlık sorunu olmakla birlikte, çoğu zaman zararsızdır ve kısa sürede geçer. Ancak tekrarlayıcı ve şiddetli formları, altta yatan başka bir hastalığın habercisi olabileceğinden bir doktor (genellikle dermatolog veya ağız hastalıkları uzmanı) tarafından değerlendirilmelidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap