Ağız Ülseri (Aft) Tedavisinde Kullanılan İlaçlar ve Tedavi Yaklaşımları
Ağız ülseri (genellikle "aft" olarak bilinir) için kullanılan ilaçlar, ülserin şiddetine, sıklığına ve altta yatan nedene göre değişiklik gösterir. Tedavi genellikle ağrıyı hafifletmek, iyileşmeyi hızlandırmak ve enfeksiyonu önlemek amacıyla uygulanır. Önemli Not: Ağız ülseriniz 2 haftadan uzun sürüyorsa, çok sık tekrarlıyorsa, çok büyükse veya şiddetli ağrıya neden oluyorsa mutlaka bir doktora (dermatolog, diş hekimi veya kulak-burun-boğaz uzmanı) başvurmalısınız. Aşağıdaki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır, doktor reçetesi olmadan ilaç kullanılmamalıdır.
1. Topikal (Yerel) Uygulanan İlaçlar ve Ürünler
- Ağrı Kesiciler ve Anestezikler: Ülser üzerine uygulandığında geçici bir uyuşma sağlayarak ağrıyı azaltırlar. Örneğin: Benzokain, Lidokain içeren jeller veya spreyler.
- Kortikosteroid İçeren Merhemler/Jeller: İltihabı ve ağrıyı azaltır, iyileşmeyi hızlandırır. Özellikle erken dönemde uygulandığında etkilidirler. Triamsinolon asetonid, Flusinolon asetonid gibi etken maddeler içerirler. Doktor reçetesi ile kullanılmalıdır.
- Koruyucu Bariyer Oluşturan Ürünler: Ülserin üzerini kaplayarak tahrişi ve ağrıyı azaltırlar. Örneğin: Karboksimetilselüloz içeren yama benzeri ürünler veya sukralfat süspansiyon.
- Antiseptik ve Antibakteriyel Gargaralar: Ağız hijyenini sağlayarak ikincil enfeksiyon riskini azaltırlar. Klorheksidin glukonat içeren gargaralar yaygın olarak kullanılır. Ancak uzun süreli kullanımı dişlerde lekelenmeye neden olabilir.
- Kimyasal Koterizan (Yakıcı) Ajanlar: Gümüş nitrat çubukları gibi ürünler, ülseri kimyasal olarak dağlayarak ağrıyı hızla kesebilir, ancak bu işlem mutlaka bir sağlık profesyoneli tarafından uygulanmalıdır.
2. Ağızdan Alınan (Sistemik) İlaçlar
- Ağrı Kesiciler: Parasetamol veya ibuprofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler şiddetli ağrı durumunda kullanılabilir.
- Vitamin ve Mineral Takviyeleri: Tekrarlayan aftlar bazen B12 vitamini, demir, folik asit veya çinko eksikliği ile ilişkili olabilir. Doktor kontrolünde yapılan testler sonrası bu takviyeler reçete edilebilir.
- Bağışıklık Sistemini Düzenleyici İlaçlar: Çok şiddetli, dirençli ve sık tekrarlayan aftöz stomatit durumlarında (örneğin Behçet Hastalığı'nda) kolşisin, kortikosteroid tabletler veya talidomid gibi ilaçlar uzman doktorlar tarafından reçete edilebilir.
3. Evde Uygulanabilecek Destekleyici Yöntemler
- Tuzlu su veya karbonatlı su ile gargara yapmak (1 bardak ılık suya 1 çay kaşığı tuz veya karbonat) iltihabı azaltabilir.
- Baharatlı, asitli, sert ve sıcak yiyeceklerden kaçınmak.
- Yumuşak diş fırçası kullanmak ve ağız hijyenine dikkat etmek.
- Stresi yönetmek (stres aftları tetikleyebilir).
Hangi Durumda Doktora Gidilmelidir?
- Ülser 2 hafta içinde iyileşmezse.
- Olağandışı büyükse (1 cm'den büyük).
- Çok sık çıkıyorsa (ayda birkaç kez).
- Ateş, ishal, deri döküntüsü veya eklem ağrısı gibi başka belirtiler eşlik ediyorsa.
- Yutma güçlüğüne neden oluyorsa.
Sonuç olarak, ağız ülseri için tek ve herkese uygun bir ilaç yoktur. Hafif vakalarda topikal anestezik ve koruyucu jeller yeterli olabilirken, daha ciddi durumlarda kortikosteroidli ilaçlar veya sistemik tedaviler gerekebilir. Doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışmak en güvenli yoldur. |