Ağızda ülser neden oluşur?

Ağız içinde ortaya çıkan küçük, ağrılı yaralar olarak bilinen aftlar, günlük yaşamı olumsuz etkileyebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Bu yazı, aftların nedenlerinden korunma yöntemlerine kadar kapsamlı bir rehber sunarak, bu can sıkıcı durumu daha iyi anlamanıza ve yönetmenize yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Ağız Ülseri (Aft) Nedir?

Ağız ülseri veya yaygın bilinen adıyla aft, ağız içinde dil, yanak içleri, diş etleri, dudak içleri veya yumuşak damakta ortaya çıkan, genellikle küçük, yuvarlak veya oval şekilli, beyaz veya sarımsı merkezi ve kırmızı bir kenarı olan ağrılı yaralardır. Çoğunlukla zararsızdır ve 1-2 hafta içinde kendiliğinden iyileşirler, ancak tekrarlayabilirler.

Ağız Ülserlerinin Başlıca Nedenleri

Aft oluşumunun kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle tetiklendiği düşünülmektedir. Başlıca nedenler şunlardır:

Travma ve Fiziksel Yaralanmalar: Yanlışlıkla yanağı veya dili ısırmak, sert yiyecekler (cips, sert ekmek kabuğu gibi), çok sıcak yiyecek/içecekler, diş telleri, takma dişler veya kırık bir dişin sürtünmesi gibi durumlar ağız içi dokusunu zedeleyerek ülsere yol açabilir.
Beslenme Eksiklikleri: Özellikle demir, çinko, folik asit (B9 vitamini) ve B12 vitamini eksiklikleri aft oluşumuyla yakından ilişkilidir.
Gıda Hassasiyetleri veya Alerjiler: Bazı kişilerde asitli yiyecekler (domates, narenciye, ananas), baharatlı yiyecekler, çikolata, kahve, çilek, yumurta, peynir veya badem, ceviz gibi sert kabuklu yemişler aftı tetikleyebilir.
Hormonal Değişiklikler: Bazı kadınlarda adet dönemi öncesi veya hamilelik sırasında hormonal dalgalanmalar aft oluşumuna neden olabilir.
Stres ve Anksiyete: Duygusal stres, hem bağışıklık sistemini etkileyerek hem de vücutta çeşitli değişikliklere yol açarak aft oluşumunu tetikleyen önemli bir faktördür.
Bağışıklık Sistemi Tepkileri: Vücudun ağız içi hücrelerine yanlışlıkla saldırması (otoimmün bir tepki) veya bağışıklık sisteminin zayıflaması.
Sistemik Hastalıklar: Çölyak hastalığı (gluten intoleransı), inflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit), Behçet hastalığı ve HIV/AIDS gibi durumlar sıklıkla ağız ülserleriyle birlikte görülür.
Bazı İlaçlar: Ağrı kesiciler, beta-blokerler, bazı kemoterapi ilaçları ve nikorandil gibi ilaçlar yan etki olarak ağız ülserine neden olabilir.
Diş Macunu ve Ağız Bakım Ürünleri: Köpürtücü madde olarak kullanılan sodyum lauril sülfat (SLS) içeren diş macunları bazı kişilerde ağız dokusunu tahriş edebilir.
Sigara İçmek: İlginç bir şekilde, sigara içenlerde içmeyenlere göre daha az aft görüldüğü bilinmektedir. Ancak sigarayı bırakan kişilerde bırakma döneminde geçici olarak aft sıklığı artabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Aftlar genellikle endişe gerektirmez. Ancak aşağıdaki durumlarda bir doktora (dermatolog, kulak-burun-boğaz uzmanı veya diş hekimi) danışmak önemlidir:

Olağandışı büyük (1 cm'den fazla), çok sayıda veya çok sık tekrarlayan ülserler.
2 haftadan uzun süredir iyileşmeyen yaralar.
Şiddetli ağrı nedeniyle yeme-içme güçlüğü.
Ateş, ishal, deri döküntüsü, baş ağrısı gibi başka semptomların eşlik etmesi.
Reçetesiz tedavilere yanıt vermemesi.

Korunma ve Evde Bakım Önerileri

Yumuşak bir diş fırçası kullanın ve ağız hijyenine özen gösterin.
Sizi tetiklediğini düşündüğünüz yiyeceklerden kaçının.
Dengeli ve sağlıklı beslenerek vitamin/mineral eksikliklerini önleyin.
Stres yönetimi teknikleri (meditasyon, egzersiz) uygulayın.
Aft oluştuğunda, asitli ve baharatlı yiyeceklerden uzak durun. Tuzlu su veya karbonatlı su ile gargara yapmak (hafif antiseptik etki) ve reçetesiz satılan aft kremleri/jelleri kullanmak ağrıyı hafifletebilir ve iyileşmeyi hızlandırabilir.

Unutmayın, bu bilgiler genel niteliktedir. Tekrarlayan veya şiddetli ağız yaralarınız için mutlaka bir sağlık uzmanına danışarak doğru teşhis ve kişiye özel tedavi almalısınız.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap