Bulbusta Ülser Nedir?
Bulbusta ülser, onikiparmak bağırsağının (duodenum) ilk ve en geniş kısmı olan "bulbus duodeni" bölgesinde gelişen yara veya erozyonlardır. Mide asidi ve pepsin gibi sindirim sıvılarının, bağırsağın koruyucu mukus tabakasını aşarak doku hasarı oluşturması sonucu ortaya çıkar. Genellikle "duodenal ülser" olarak adlandırılan ülserlerin büyük çoğunluğu (%90-95'i) bu bulbus bölgesinde görülür.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Helicobacter pylori (H. pylori) Enfeksiyonu: En yaygın nedendir. Bu bakteri mide ve duodenum mukozasına yerleşerek iltihaba ve koruyucu tabakanın zayıflamasına yol açar.
- Nonsteroid Antiinflamatuar İlaçlar (NSAİİ'ler): Aspirin, ibuprofen, naproksen gibi ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçların uzun süreli veya yüksek doz kullanımı mukoza korumasını bozar.
- Aşırı Mide Asidi Üretimi (Hipersekresyon): Bazı bireylerde genetik veya diğer faktörlere bağlı olarak mide asidi aşırı üretilir.
- Stres: Kritik hastalık, büyük ameliyat veya ciddi yanık gibi fiziksel stresler akut ülserlere neden olabilir. Günlük psikolojik stresin tek başına nedeni olduğu kanıtlanmamış olsa da var olan ülseri kötüleştirebilir.
- Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara, iyileşmeyi geciktirir ve nüks riskini artırır. Alkol ise mukoza bariyerine doğrudan zarar verebilir.
- Genetik Yatkınlık: Ailede ülser öyküsü bulunması riski artırır.
Belirtileri Nelerdir?
- Karın Ağrısı: En tipik belirtidir. Genellikle göbek üstünde veya sırta vuran, yanıcı, kemirici bir ağrı şeklinde tarif edilir. Açken veya geceleri artar,yemek yemekle veya antiasit ilaçlarla geçici olarak rahatlar.
- Şişkinlik, Gaz ve Geğirme
- Bulantı ve bazen kusma
- İştahsızlık ve Kilo Kaybı (nadiren)
- Kanama Belirtileri: Ülser kanadığında, katran rengi siyah dışkı (melena) veya kanlı kusma (hematemez) görülebilir. Bu acil bir durumdur.
- Delinme (Perforasyon): Ani, şiddetli, bıçak saplanır gibi karın ağrısı ile kendini gösteren, hayatı tehdit eden bir komplikasyondur.
Tanı Nasıl Konur?
- Üst Gastroskopi (Endoskopi): Altın standart tanı yöntemidir. İnce, esnek bir hortumla (endoskop) ağızdan girilerek yemek borusu, mide ve duodenum incelenir. Ülser görüldüğünde aynı işlem sırasında biyopsi alınarak H. pylori varlığı araştırılabilir ve kanser riski dışlanır.
- H. pylori Testleri: Dışkıda antijen testi, nefes testi (üre nefes testi) veya kanda antikor testi yapılabilir.
- Batın Röntgeni (Sindirim Sistemi Grafisi): Günümüzde daha az kullanılsa da baryumlu çekimler ülseri gösterebilir.
Tedavi Yöntemleri
Tedavi, nedene yöneliktir ve genellikle ilaçlarla yapılır. - H. pylori Eradikasyon Tedavisi: En az iki farklı antibiyotik ve mide asidini baskılayan bir ilacın (proton pompa inhibitörü - PPI) 1-2 hafta süreyle birlikte kullanıldığı kombinasyon tedavisidir. Bakterinin kökünü kurutmak nüksü büyük ölçüde önler.
- Asit Baskılayıcı İlaçlar: Proton pompa inhibitörleri (örn., omeprazol, pantoprazol) veya H2 reseptör blokerleri (örn., famotidin) kullanılarak asit üretimi azaltılır ve ülserin iyileşmesi sağlanır.
- Mukoza Koruyucu Ajanlar: Sucralfat veya bizmut içeren ilaçlar ülser üzerinde bariyer oluşturur.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sigara ve alkolden kaçınmak, NSAİİ kullanımını sınırlamak (gerekirse doktor kontrolünde), stres yönetimi ve bazı hastalarda baharatlı, asitli gıdalardan kaçınmak önerilir.
- Cerrahi Tedavi: İlaç tedavisine yanıt vermeyen, kanama, delinme veya tıkanıklık gibi komplikasyon gelişen vakalarda nadiren gerekebilir.
Önemli Not
Bulbusta ülser, doğru tanı ve tedavi ile genellikle tamamen iyileşen bir hastalıktır. Tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Karın ağrısı, hazımsızlık gibi şikayetleriniz varsa, özellikle de siyah renkli dışkılama veya kusma gibi alarm belirtileri ortaya çıktığında, vakit kaybetmeden bir gastroenteroloji uzmanına başvurmanız çok önemlidir. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
