Crohn ve ülseratif kolit farkları nelerdir?

Kronik inflamatuar bağırsak hastalıkları olan Crohn ve ülseratif kolit, sıklıkla birbirine karıştırılır. Oysa tutulum şeklinden iltihabın derinliğine, semptomlardan cerrahi yaklaşıma kadar birçok temel noktada farklılık gösterirler. Bu ayrımları anlamak, doğru tanı ve etkin tedavi planlamasının ilk adımını oluşturur.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Crohn Hastalığı ve Ülseratif Kolit: Temel Farklar

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, her ikisi de kronik inflamatuar bağırsak hastalığı (İBH) kategorisine giren, yaşam boyu süren ve benzer semptomlara sahip hastalıklardır. Ancak, birçok önemli noktada birbirlerinden ayrılırlar. Doğru teşhis ve tedavi için bu farkların anlaşılması kritik önem taşır.

1. Tutulum Yeri ve Yayılımı

Crohn Hastalığı: Sindirim sisteminin ağızdan anüse kadar herhangi bir bölümünü tutabilir. En sık ince bağırsağın son kısmı (ileum) ve kalın bağırsağın başlangıcı etkilenir. Tutulum "atlayan alanlar" (skip lezyonlar) şeklindedir; yani sağlıklı doku bölgeleri arasında hastalıklı alanlar bulunur.
Ülseratif Kolit: Yalnızca kalın bağırsağı (kolon) ve rektumu tutar. Her zaman rektumdan başlar ve süreklilik göstererek yukarıya doğru yayılır. İnce bağırsağı asla etkilemez.

2. İnflamasyonun Derinliği

Crohn Hastalığı: İnflamasyon bağırsak duvarının tüm katmanını (mukoza, kas tabakası, seroza) tutar. Bu nedenle daha derin ülserler, fistüller (anormal tüneller) ve bağırsak duvarında kalınlaşma görülebilir.
Ülseratif Kolit: İnflamasyon yalnızca bağırsağın en iç tabakası olan mukoza ve submukoza ile sınırlıdır. Yüzeyel ülserler ve ödem (şişlik) tipiktir.

3. Görüntüleme ve Endoskopi Bulguları

Crohn Hastalığı: Kolonoskopide "atlayan alanlar", derin, lineer (çizgisel) ülserler, "kaldırım taşı" görünümü ve daralmış bağırsak segmentleri görülebilir. MR veya BT enterografi ile bağırsak duvar kalınlaşması ve fistüller tespit edilebilir.
Ülseratif Kolit: Kolonoskopide rektumdan başlayan sürekli tutulum, yaygın kızarıklık, kırılgan mukoza, yüzeyel ülserler ve psödopolipler (yalancı polipler) görülür.

4. Semptomlardaki Farklılıklar

Her iki hastalıkta da karın ağrısı, ishal (bazen kanlı), yorgunluk ve kilo kaybı görülse de bazı farklar vardır:

Crohn Hastalığı: Karın ağrısı daha şiddetli ve kramp tarzında olabilir. İshal genellikle kansızdır veya az kanlıdır. Perianal hastalık (fistül, fissür, apse), ağız yaraları, malabsorbsiyona bağlı beslenme yetersizlikleri daha sıktır.
Ülseratif Kolit: Rektal kanama ve acil dışkılama ihtiyacı (tenesmus) daha belirgindir. İshal tipik olarak kan, mukus (sümüksü yapı) ve iltihapla birliktedir. Karın ağrısı daha hafif olma eğilimindedir.

5. Komplikasyonlar

Crohn Hastalığı: Bağırsak tıkanıklığı, fistüller (bağırsak-cilt, bağırsak-mesane, bağırsak-vajina arası), apseler, beslenme bozuklukları ve ince bağırsak kanseri riskinde artış.
Ülseratif Kolit: Toksik megakolon (kolonun aşırı genişlemesi ve delinme riski), şiddetli kanama ve kolon kanseri riskinde belirgin artış (hastalığın yaygınlığı ve süresiyle ilişkili).

6. Cerrahi Tedavi Yaklaşımı

Crohn Hastalığı: Cerrahi tedavi edici değil, komplikasyonları gidericidir. Fistül, tıkanıklık veya apse gibi durumlarda sadece sorunlu bağırsak bölümü çıkarılır, mümkün olduğunca bağırsak korunmaya çalışılır. Hastalık cerrahiden sonra da nüks edebilir.
Ülseratif Kolit: Tüm kolon ve rektumun alınması (proktokolektomi) hastalığı tamamen iyileştirebilen bir seçenektir. Ameliyattan sonra hastalık nüksetmez. İnce bağırsaktan bir kese yapılarak (ileal poş-anal anastomoz) doğal yoldan dışkılama sağlanabilir.

7. Ekstraintestinal Bulgular (Bağırsak Dışı Belirtiler)

Her ikisinde de görülebilir ancak bazıları bir hastalıkta daha sıktır:

Her İkisinde Yaygın: Eklem ağrıları/iltihabı (artrit), cilt bulguları (Eritema Nodosum, Piyoderma Gangrenozum), göz iltihabı (üveit, episklirit).
Crohn Hastalığında Daha Sık: Safra taşları, böbrek taşları (okzalat).
Ülseratif Kolitinde Daha Sık: Primer Sklerozan Kolanjit (PSC - safra yolları iltihabı).

Özet Tablo

Sonuç

Bu iki hastalık benzer görünse de tutulum yeri, doğası, komplikasyonları ve uzun vadeli yönetim stratejileri açısından önemli farklılıklar gösterir. Doğru tanı için detaylı bir tıbbi öykü, fizik muayene, kan ve dışkı testleri, kolonoskopi ile biyopsi ve gerektiğinde görüntüleme yöntemleri birlikte kullanılır. Tedavi, hastalığın tipine, şiddetine ve yerine göre kişiselleştirilir. Her iki hastalıkta da düzenli takip ve hasta-hekim işbirliği, yaşam kalitesini yükseltmek ve komplikasyonları önlemek için hayati öneme sahiptir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap