Dilde aftöz ülser nedir?

Dilde görülen aftöz ülserler, ağız içinde oluşan ve özellikle dil üzerinde yerleşen küçük, ağrılı yaralardır. Bu lezyonlar, yemek yeme, konuşma gibi günlük işlevleri olumsuz etkileyerek rahatsızlık verebilir. Oluşum nedenleri, belirtileri, türleri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiler aşağıda sunulmaktadır.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Dilde Aftöz Ülser (Ağız İçi Yarası) Nedir?

Dilde aftöz ülser, halk arasında "aft" veya "ağız yarası" olarak bilinen, dil üzerinde ortaya çıkan küçük, yuvarlak veya oval, ağrılı lezyonlardır. Tıbbi literatürde "rekürren aftöz stomatit"in bir parçası olarak sınıflandırılır. Bu yaralar, dilin yan kenarlarında, ucunda veya üst yüzeyinde görülebilir. Genellikle zararsızdırlar, kanserleşmezler ve bulaşıcı değillerdir, ancak özellikle yemek yerken, konuşurken veya içecek tüketirken ciddi rahatsızlık ve ağrıya neden olabilirler.

Aftöz Ülserlerin Özellikleri ve Türleri

Görünüm: Ortası beyaz, sarımsı veya gri renkte, etrafı kırmızı, iltihaplı bir hale ile çevrili yaralardır.
Ağrı: Oldukça ağrılıdırlar. Ağrı, yara ortaya çıkmadan 24-48 saat önce başlayabilir.
Boyut ve Şiddet: Üç ana tipte görülürler
Minör Aftlar: En yaygın görülen tiptir (%80-85). Çapı genellikle 1 cm'den küçüktür. 7-10 gün içinde iz bırakmadan iyileşirler.
Majör Aftlar (Sutton Hastalığı): Daha büyük (1-3 cm), daha derin ve daha ağrılı yaralardır. İyileşmeleri haftalar (6 haftaya kadar) sürebilir ve genellikle iz bırakırlar.
Herpetiform Aftlar: Nadir görülür. Onlarca, toplu iğne başı büyüklüğünde (1-3 mm) çok sayıda küçük ülser şeklinde ortaya çıkar. Birleşerek daha büyük, düzensiz yaralar oluşturabilirler. 7-30 günde iyileşirler.

Nedenleri ve Tetikleyici Faktörler

Kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, dildeki aftlar genellikle bir dizi faktörün birleşimi sonucu ortaya çıkar. Bağışıklık sisteminin ağız mukozasına (dil dahil) verdiği anormal bir yanıt olduğu düşünülmektedir.

Travma: Dili ısırmak, sert yiyecekler (cips, sert ekmek kabuğu), keskin kenarlı diş veya protezler, ağız bakım ürünlerinin (sert diş fırçası, sodyum lauril sülfat içeren diş macunu) tahrişi.
Stres ve Hormonal Değişiklikler: Yoğun stres, adet dönemleri.
Beslenme Eksiklikleri: Demir, çinko, folik asit (B9 vitamini) ve B12 vitamini eksiklikleri.
Gıda Duyarlılıkları: Asitli (narenciye, domates), baharatlı, tuzlu yiyecekler veya çikolata, fındık, peynir gibi belirli gıdalar.
Sistemik Hastalıklar: Çölyak hastalığı, inflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit), Behçet hastalığı, HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini etkileyen durumlar.
Diğer Faktörler: Sigara bırakma dönemi, bazı ilaçlar, ailesel yatkınlık.

Belirtileri

Dil üzerinde yanma veya karıncalanma hissi (prodromal dönem)
Yuvarlak/oval, ağrılı yara
Yemek yeme, içme ve konuşmada zorluk
Asidik veya baharatlı gıdalara karşı aşırı hassasiyet

Tedavi ve Yönetim

Aftlar genellikle kendiliğinden iyileşir. Tedavi, ağrıyı hafifletmek, iyileşme sürecini hızlandırmak ve tekrarları önlemeye yöneliktir.

Topikal (Yerel) Tedaviler: Ağrı kesici ve antiseptik jeller, kremler veya gargaralar (benzokain, lidokain içerenler). Kortikosteroidli merhemler (hekim önerisiyle).
Ağız Bakımı: Yumuşak diş fırçası kullanmak, SLS içermeyen diş macunları tercih etmek.
Beslenme Düzenlemeleri: Asitli, baharatlı, sert ve tuzlu gıdalardan kaçınmak. Bol su içmek.
Doğal/Ev Uygulamaları: Tuzlu su veya karbonatlı su ile gargara yapmak (tahriş edebileceğinden dikkatli kullanılmalı). Bal sürmek (anti-inflamatuar etkisi olabilir).
İlaç Tedavisi: Şiddetli ve sık tekrarlayan durumlarda hekim kontrolünde sistemik ilaçlar (kortikosteroidler, bağışıklık düzenleyiciler) veya lazer tedavisi önerilebilir.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

Yara 2 hafta içinde iyileşmezse veya daha da kötüleşirse.
Çok büyük, alışılmadık derecede ağrılı veya sık sık (ayda birkaç kez) tekrarlıyorsa.
Yutma güçlüğü, yüksek ateş, vücutta döküntü gibi başka belirtiler eşlik ediyorsa.
Dildeki yara, sert kenarlı, düzensiz şekilli ve kanamalı ise (bu nadiren oral kanser belirtisi olabilir, mutlaka kontrol edilmelidir).

Özetle, dilde aftöz ülser yaygın ve can sıkıcı bir sağlık sorunudur. Çoğunlukla basit önlemler ve kendi kendine bakım ile geçer. Ancak inatçı, şiddetli veya sık tekrarlayan durumlarda altta yatan bir neden olup olmadığının araştırılması için bir diş hekimi veya kulak-burun-boğaz uzmanına başvurmak önemlidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap