Gastrit, Ülser ve Reflü: Farklar ve Temel Bilgiler
Gastrit, ülser ve reflü, sindirim sistemini etkileyen ve sıklıkla birbiriyle karıştırılan yaygın sağlık sorunlarıdır. Her biri farklı bir mekanizma ve yapıyı etkiler, ancak benzer semptomlar gösterebilirler. Doğru teşhis ve tedavi için aralarındaki farkları anlamak önemlidir.
1. Gastrit
Gastrit, mide zarının (mukoza) iltihaplanması durumudur. Akut (ani başlangıçlı) veya kronik (uzun süreli) olabilir.
- Etkilenen Bölge: Sadece mide iç yüzeyi (mukoza).
- Ana Mekanizma: Mide asidi, enfeksiyon (genellikle Helicobacter pylori bakterisi), ağrı kesici ilaçların (NSAİİ'ler) uzun süreli kullanımı, aşırı alkol veya stres nedeniyle mide duvarının koruyucu bariyerinin zayıflaması ve iltihaplanma.
- Yaygın Semptomlar: Üst karın bölgesinde yanma, ağrı veya rahatsızlık, şişkinlik, bulantı, kusma, iştah kaybı. Kanama olursa koyu renkli dışkı veya kahve telvesi gibi kusma görülebilir.
- Temel Özellik: Mide duvarında yara (ülser) oluşmaz, sadece iltihap vardır. Yüzeysel bir tahriş söz konusudur.
2. Ülser (Peptik Ülser)
Ülser, gastritin ilerlemesi sonucu mide veya onikiparmak bağırsağı (duodenum) duvarında oluşan açık yaralardır. Mide ülseri ve duodenal ülser olarak ikiye ayrılır.
- Etkilenen Bölge: Mide veya onikiparmak bağırsağı duvarının derin katmanları (mukoza altına geçen bir yara).
- Ana Mekanizma: Gastritteki tahriş edici faktörlerin (özellikle H. pylori veya NSAİİ'ler) devam etmesiyle mide asidi ve sindirim sıvılarının mide veya bağırsak duvarında gerçek bir doku kaybına (yaraya) neden olması.
- Yaygın Semptomlar: Midede kemirici veya yanıcı ağrı (genellikle yemeklerle ilişkilidir; mide ülserinde yemek yemekle artabilir, duodenal ülserde azalabilir), şişkinlik, bulantı. Ciddi durumlarda kanama (kahve telvesi kusma, siyah dışkı) veya organ delinmesi (şiddetli, ani karın ağrısı) olabilir.
- Temel Özellik: Gastritten farkı, yüzeysel iltihap değil, derin bir yara (doku kaybı) olmasıdır. Endoskopide açıkça görülebilir.
3. Reflü (Gastroözofageal Reflü Hastalığı - GÖRH)
Reflü, mide içeriğinin (asit, safra, gıda) yemek borusuna (özofagus) geri kaçması durumudur. Yemek borusu mide kadar aside dayanıklı değildir, bu nedenle tahriş olur.
- Etkilenen Bölge: Öncelikle yemek borusu alt ucu. Mide içeriği yutağa ve solunum yollarına da kaçabilir.
- Ana Mekanizma: Mide ile yemek borusu arasındaki kapakçığın (alt özofagus sfinkteri) gevşek veya zayıf olması, mide basıncının artması (şişmanlık, gebelik), mide fıtığı (hiatal herni).
- Yaygın Semptomlar: Göğüste yanma hissi (heartburn), ağza acı-ekşi su veya yemek gelmesi, yutma güçlüğü, geçmeyen öksürük, ses kısıklığı, astım benzeri şikayetler.
- Temel Özellik: Sorun mide veya bağırsakta değil, mide içeriğinin yanlış yöne hareket etmesi ve yemek borusunu tahriş etmesidir. Gastrit ve ülserden tamamen farklı bir bölgeyi ilgilendirir.
Özet Tablo: Ana Farklar
- Konum: Gastrit ve ülser mide/bağırsak duvarını, reflü ise yemek borusunu etkiler.
- Yapısal Değişiklik: Gastrit iltihap, ülser derin yara, reflü ise geri kaçış (reflü) ve yemek borusunda tahriştir.
- Ana Semptom Farkı: Gastrit/ülserde ağrı daha çok üst karında hissedilirken, reflüde göğüs ortasında yanma ve ağıza acı su gelmesi ön plandadır.
- İlişki: Bir kişide bu üç durum aynı anda bulunabilir. Örneğin, şiddetli reflü yemek borusunda ülsere (özofajit) neden olabilir. Gastrit, ülserin öncüsü olabilir.
Sonuç ve Öneri
Bu hastalıkların semptomları örtüşebilse de (örneğin, üst karın ağrısı her üçünde de görülebilir), kökenleri ve uzun vadeli etkileri farklıdır. Doğru tanı için doktorunuzun öykünüzü dinlemesi ve gerekli görürse endoskopi gibi tetkikler yapması gerekir. Kendi kendine teşhis koymak ve tedavi uygulamak, özellikle ülser gibi ciddi komplikasyon riski taşıyan durumlarda tehlikeli olabilir. Şikayetleriniz varsa bir gastroenteroloji uzmanına başvurmanız en doğru yoldur. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
