Genital Ülser Nedir?
Genital ülser, cinsel organlar ve çevresindeki bölgede (vulva, vajina, serviks, penis, testisler, anüs veya kasık) görülen, deri veya mukoza bütünlüğünün bozulduğu açık yaralardır. Bu yaralar ağrılı veya ağrısız olabilir, tek veya çok sayıda bulunabilir ve altta yatan çeşitli enfeksiyöz veya enfeksiyöz olmayan nedenlerden kaynaklanabilir. Doğru teşhis ve tedavi için mutlaka bir sağlık uzmanına (dermatolog, ürolog, jinekolog veya enfeksiyon hastalıkları uzmanı) başvurmak çok önemlidir.
Genital Ülserin Yaygın Belirtileri ve Özellikleri
Belirtiler, ülsere neden olan hastalığa göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak şunları içerir: - Açık Yaralar: Cinsel bölgede görülen, ortası çukur, kenarları belirgin yaralar. Yaraların tabanı kırmızı, gri veya sarımsı olabilir.
- Ağrı veya Hassasiyet: Çoğu genital ülser (özellikle herpes simpleks ve şankroid kaynaklı olanlar) ağrılıdır. Ancak frengi (sifiliz) gibi bazı enfeksiyonların ilk evresindeki ülserler (şankr) genellikle ağrısızdır, bu da fark edilmemesine neden olabilir.
- Kabarcıklar (Veziküller): Özellikle genital herpes (uçuk) başlangıcında, içi sıvı dolu küçük kabarcıklar görülür. Bu kabarcıklar kısa sürede patlayarak açık, ağrılı ülserlere dönüşür.
- Şişlik ve Kızarıklık: Ülserin çevresindeki dokuda iltihabi reaksiyona bağlı şişme ve kızarıklık olabilir.
- Kasık Lenf Bezlerinde Büyüme (Lenfadenopati): Özellikle şankroid ve herpes enfeksiyonlarında, kasıklarda ağrılı, şişmiş ve hassas lenf düğümleri (beze) ele gelebilir. Frengide ise bu bezeler genellikle ağrısızdır.
- Akıntı: Ülserlerden berrak, sütümsü veya irinli bir akıntı gelebilir.
- Ateş, Halsizlik ve Kas Ağrıları: Özellikle ilk enfeksiyonlarda (primer herpes gibi) sistemik grip benzeri belirtiler eşlik edebilir.
- İdrar Yaparken Yanma: Ülserler idrar yolu açıklığına yakınsa veya idrarla temas ettiğinde şiddetli yanma hissine neden olabilir.
Genital Ülsere Neden Olabilen Başlıca Hastalıklar ve Belirti Farklılıkları
- Genital Herpes (HSV Enfeksiyonu):
- Küçük, ağrılı, içi sıvı dolu kabarcıklar şeklinde başlar, sonra açık ülserlere dönüşür.
- Çok sayıda, gruplar halinde olabilir.
- İlk atak çok şiddetlidir; ateş, halsizlik, kasık bezlerinde şişme eşlik eder.
- Zamanla tekrarlayan (nüks) ataklar şeklinde görülür.
- Frengi (Sifiliz) - Primer Evre:
- Şankr adı verilen tek, yuvarlak/oval, kenarları sert, tabanı temiz görünümlü ve ağrısız bir ülser.
- Kasık lenf bezleri şişer ama ağrısızdır.
- Ülser 3-6 hafta içinde kendiliğinden iyileşir, ancak hastalık vücutta ilerlemeye devam eder.
- Şankroid (Yumuşak Çıban):
- Düzensiz kenarlı, derin, çok ağrılı ülserler.
- Ülserin tabanı kirli sarı-gri bir zarla kaplıdır, kolay kanar.
- Çok sayıda olabilir ve birleşebilir.
- Şiddetli, ağrılı ve bazen ülserlerin üzerine açılan kasık lenf bezi şişmesi (bubo) görülür.
- Lenfogranüloma Venereum (LGV):
- Başlangıçtaki küçük, ağrısız ülser veya kabarcık genellikle fark edilmez.
- Asıl belirti, haftalar sonra ortaya çıkan, çok ağrılı kasık lenf bezi şişmesi ve abseleridir.
- Granüloma İnguinale (Donovanoz):
- Başlangıçta sert, ağrısız nodül veya kabartılar şeklinde başlar, zamanla etli, kırmızı, temiz görünümlü ve kanamaya meyilli ülserlere dönüşür.
- Yavaş yavaş yayılır ve çevre dokuyu yok edebilir.
- Diğer Nedenler: Behçet Hastalığı, Crohn Hastalığı gibi sistemik hastalıklar, travma, alerjik reaksiyonlar veya bazı ilaçlar da genital ülserlere yol açabilir.
Ne Zaman Doktora Görünmelisiniz?
Cinsel bölgenizde herhangi bir yara, kabarcık, şişlik veya alışılmadık bir lezyon fark ederseniz, derhal bir doktora başvurmalısınız. Özellikle; - Yara ağrılı veya ağrısız olsun, kendiliğinden geçmesini beklemeyin.
- Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon (CYBE) şüphesi varsa,
- Ateş, halsizlik gibi genel belirtiler eşlik ediyorsa,
- Kasıklarınızda şişlik varsa,
- Yaranın görünümü hızla değişiyor veya kötüleşiyorsa,
- Hamileyseniz veya hamile kalmayı planlıyorsanız zaman kaybetmeden uzmana danışmak çok kritiktir.
Tanı ve Tedavi
Doktorunuz fizik muayene yapacak, detaylı bir tıbbi ve cinsel öykünüzü alacaktır. Tanı için ülserden sürüntü örneği alınarak mikroskopik inceleme, kültür, PCR testi veya kan testleri istenebilir. Tedavi, altta yatan nedene yöneliktir: - Bakteriyel enfeksiyonlar (frengi, şankroid, LGV) uygun antibiyotiklerle tamamen tedavi edilebilir.
- Viral enfeksiyonlar (genital herpes) antiviral ilaçlarla kontrol altına alınır; atakların şiddeti ve sıklığı azaltılır, ancak virüs vücuttan tamamen atılamaz.
- Diğer nedenler (Behçet hastalığı gibi) için immünosupresif veya bağışıklık düzenleyici tedaviler kullanılır.
Önemli Uyarı
Genital ülserler, HIV gibi diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların geçiş riskini önemli ölçüde artırır. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi hem kişisel sağlık hem de toplum sağlığı açısından büyük önem taşır. Tedavi süresince cinsel partner(ler) in de muayene ve gerekirse tedavi edilmesi, yeniden enfeksiyonu önlemek için şarttır. Cinsel ilişki sırasında kondom (prezervatif) kullanımı, birçok CYBE'den korunmada etkili bir yöntemdir, ancak ülserin kapladığı alan dışında kalan bölgeleri koruyamayabileceği unutulmamalıdır.
|
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
