Göz Ülseri (Kornea Ülseri) Nedir?
Göz ülseri, tıbbi adıyla "kornea ülseri", gözün ön kısmını kaplayan saydam ve kubbe şeklindeki kornea tabakasında oluşan açık bir yaradır. Kornea, ışığı odaklamak ve gözü dış etkenlerden korumak gibi hayati işlevlere sahiptir. Burada oluşan bir ülser, ciddi ağrıya, görme kaybına ve hatta tedavi edilmezse körlüğe kadar gidebilen önemli bir göz acil durumudur.
Göz Ülseri Nasıl Oluşur? (Oluşum Mekanizması ve Nedenleri)
Göz ülserinin oluşması için genellikle korneanın epitel adı verilen dış koruyucu tabakasının bir şekilde hasar görmesi ve ardından bu hasarlı bölgenin enfeksiyon kapması veya iltihaplanması gerekir. Süreç genellikle şu adımlarla ilerler:
- Başlangıç Hasarı (Travma): Kornea epitelinde mikroskobik veya daha büyük bir çizik, sıyrık veya açılma oluşur. Bu, enfeksiyon için bir giriş kapısı yaratır.
- Enfeksiyon veya İltihap Yerleşmesi: Hasarlı bölgeye bakteri, virüs, mantar veya parazit gibi mikroorganizmalar yerleşir ve çoğalmaya başlar. Bazen enfeksiyon olmadan da şiddetli iltihabi durumlar (örneğin, otoimmün hastalıklarda) ülsere neden olabilir.
- Doku Yıkımı: Mikroorganizmaların saldırısı veya iltihabi süreç, korneanın stroma adı verilen daha derin katmanlarına ilerler. Burada doku erimesi (nekroz) başlar ve karakteristik "ülser" adını verdiğimiz krater benzeri çökük lezyon oluşur.
- Vücudun Tepkisi: Vücut, enfeksiyonla savaşmak için bölgeye iltihap hücreleri gönderir. Bu da beyaz kan hücrelerinin birikmesiyle oluşan, gözde beyaz veya grimsi bir görünüme (hipopiyon) ve şiddetli kızarıklığa yol açar.
Göz Ülserine Yol Açan Başlıca Risk Faktörleri ve Nedenler
- Kontakt Lens Kullanımı (En Yaygın Nedenlerden Biri): Özellikle uzun süreli, gece boyu veya hijyen kurallarına uyulmadan (elleri yıkamadan takıp çıkarma, solüsyonları düzenli değiştirmeme, lensi suyla temas ettirme) kullanım. Lens, korneayı oksijensiz bırakabilir ve mikroorganizmalar için bir yuva görevi görebilir.
- Göz Travmaları: Toz, kum, metal talaşı, dal, tırnak gibi yabancı cisimlerin göze kaçması ve korneayı çizmesi.
- Göz Kuruluğu: Yeterli gözyaşı üretilmemesi, korneanın kurumasına, çatlamasına ve enfeksiyona açık hale gelmesine neden olur.
- Göz Kapağı Problemleri: Göz kapağının içe dönmesi (entropion) nedeniyle kirpiklerin sürekli korneayı tahriş etmesi veya göz kapağını tam kapatamama (lagoftalmi) nedeniyle korneanın kuruması.
- Bakteriyel, Viral, Fungal ve Paraziter Enfeksiyonlar:
- Bakteriyel: ÖzelliklePseudomonas aeruginosa(kontakt lens kullanıcılarında sık) veStaphylococcus aureus.
- Viral: Herpes simpleks (uçuk virüsü) ve herpes zoster (zona) virüsleri tekrarlayan kornea ülserlerinin önemli nedenidir.
- Fungal: Bitki materyaliyle (diken, dal) olan travmalardan sonra veya bağışıklığı baskılanmış kişilerde görülür. Tedavisi zordur.
- Acanthamoeba: Özellikle kontakt lens solüsyonu olarak musluk suyu kullananlarda görülen tehlikeli bir paraziter enfeksiyon.
- Bağışıklık Sistemini Zayıflatan Durumlar: Otoimmün hastalıklar (romatoid artrit, lupus), şeker hastalığı, AIDS veya kortizon gibi bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanımı.
- Kimyasal Yanıklar veya Aşırı UV Işığa Maruz Kalma (Kaynakçılık): Korneada ciddi hasar oluşturabilir.
- Vitamin A Eksikliği: Kornea sağlığı için hayati öneme sahiptir.
Belirtileri Nelerdir?
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri varsa derhal bir göz doktoruna başvurulmalıdır: - Gözde şiddetli ağrı, batma, yanma hissi
- Gözde yoğun kızarıklık
- Görmede bulanıklık veya azalma
- Işığa karşı aşırı hassasiyet (fotofobi)
- Gözde sanki yabancı cisim varmış hissi
- Beyaz veya sarı renkte göz akıntısı veya iltihap birikmesi
- Göz kapağında şişme
- Gözde sürekli sulanma
Sonuç ve Uyarı
Göz ülseri, kendi kendine geçebilecek basit bir rahatsızlık değildir. Göz acilidir. Erken ve doğru tedavi, kalıcı görme kaybını, korneada skar (leke) oluşumunu ve hatta gözün kaybını önlemek için hayati önem taşır. Tedavi, altta yatan nedene (antibiyotik, antiviral, antifungal damlalar) ve ülserin şiddetine göre planlanır. İleri vakalarda kornea nakli (keratoplasti) gerekebilir. Kontakt lens kullanıcılarının hijyen kurallarına sıkı sıkıya uyması, gözde en ufak bir rahatsızlık hissinde lensi çıkarıp doktora gitmesi en önemli korunma yöntemlerindendir. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
