İnce Bağırsak Ülseri Nedir?
İnce bağırsak ülseri, ince bağırsağın iç yüzeyini döşeyen mukoza tabakasında oluşan açık yara veya erozyonlardır. Tıbbi literatürde en sık görülen tipi, ince bağırsağın ilk bölümü olan duodenum ülseridir (duodenal ülser). Mide ülserlerinden sonra en yaygın görülen peptik ülser türüdür.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Helicobacter pylori (H. pylori) Enfeksiyonu: En önemli nedendir. Bu bakteri mukoza koruyucu bariyerini zayıflatır ve asit hasarına yol açar.
- Nonsteroid Antiinflamatuar İlaçlar (NSAİİ'ler): Düzenli aspirin, ibuprofen, naproksen gibi ağrı kesici kullanımı mukoza korumasını bozar.
- Aşırı Mide Asidi Üretimi: Bazı hastalıklar veya alışkanlıklar (aşırı stres, sigara) asit üretimini artırabilir.
- Sigara ve Alkol Kullanımı: Mukozayı tahriş eder ve iyileşmeyi geciktirir.
- Stres: Yoğun fiziksel stres (ağır hastalık, yanık, ameliyat) "stres ülseri" oluşturabilir.
- Genetik Yatkınlık: Ailede ülser öyküsü riski artırır.
- Nadir Nedenler: Zollinger-Ellison sendromu (aşırı gastrin hormonu üretimi) gibi durumlar.
Belirtileri Nelerdir?
- Karın Ağrısı: En tipik belirtidir. Genellikle göbek çevresinde veya üst karında, yanma veya kemirme şeklinde hissedilir. Özellikle yemeklerden birkaç saat sonra veya gece uykudan uyandıran ağrı karakteristiktir. Yemek yemek veya antiasit almak ağrıyı geçici olarak rahatlatır.
- Şişkinlik ve Dolgunluk Hissi
- Mide bulantısı, bazen kusma
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Kanama Belirtileri: Ülser kanarsa, katran rengi siyah dışkı (melena) veya kanlı kusma (hematemez) görülebilir. Bu acil bir durumdur.
- Delinme (Perforasyon): Ani, şiddetli, bıçak saplanır gibi karın ağrısı ile kendini gösterir ve hayatı tehdit eder.
Tanı Nasıl Konulur?
- Üst Gastroskopi (Endoskopi): Altın standart tanı yöntemidir. İnce bir hortumla ağızdan girilerek yemek borusu, mide ve duodenum görüntülenir. Gerekirse ülserden biyopsi alınır veH. pyloritesti yapılır.
- H. pylori Testleri: Dışkıda antijen testi, nefes testi (üre nefes testi) veya kanda antikor testi yapılabilir.
- Baryumlu Röntgen: Hastaya baryum içirilerek çekilen röntgen filmlerinde ülser görülebilir, ancak endoskopi kadar hassas değildir.
Tedavi Yöntemleri
- H. pylori Eradikasyonu: Enfeksyon varsa, genellikle 10-14 gün süren iki farklı antibiyotik ve bir mide asit salgısını baskılayıcı ilaçtan (proton pompa inhibitörü - PPI) oluşan üçlü tedavi uygulanır.
- Asit Salgısını Azaltan İlaçlar: Proton pompa inhibitörleri (örn., omeprazol, pantoprazol) veya H2 reseptör blokerleri (örn., famotidin) kullanılır. Bunlar ağrıyı hızla keser ve ülserin iyileşmesini sağlar.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Sigara ve alkolden uzak durmak.
- NSAİİ grubu ağrı kesicileri mümkünse kullanmamak, gerekiyorsa doktor kontrolünde ve mide koruyucu ile almak.
- Stres yönetimi teknikleri uygulamak.
- Baharatlı, asitli, aşırı yağlı yiyecekler gibi şikayetleri tetikleyen gıdalardan kaçınmak (kişiye göre değişir).
- Cerrahi Tedavi: Günümüzde ilaç tedavisiyle çoğu ülser iyileştiği için nadiren gerekir. Ancak delinme, kontrol edilemeyen kanama, tedaviye rağmen iyileşmeyen ülser veya tıkanıklık gibi komplikasyonlarda başvurulur.
Önemli Uyarılar
- Yukarıdaki belirtileri hissediyorsanız, kendi kendinize teşhis koymak veya gelişigüzel ilaç almak yerine mutlaka bir gastroenteroloji uzmanına başvurun.
- Siyah renkli dışkılama, kan kusma veya ani-şiddetli karın ağrısı durumunda acil servise gitmelisiniz.
- İnce bağırsak ülserleri, uygun tedavi ve takiple genellikle tamamen iyileşir. Ancak tedavi edilmezse ciddi ve hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
|
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
