Kornea ülseri nasıl tedavi edilir?

Kornea Ülseri Tedavisi: Kapsamlı Bir Rehber

Kornea ülseri, gözün ön şeffaf tabakası olan korneada oluşan açık bir yaradır. Genellikle ağrılıdır, görmede bulanıklığa yol açar ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına ve hatta gözün kaybına neden olabilir. Tedavi, altta yatan nedene (enfeksiyon, inflamasyon, travma vb.) yönelik olarak planlanır ve mutlaka bir göz hastalıkları uzmanı (oftalmolog) tarafından yönetilmelidir.

Tedavi Yaklaşımları

1. Tanı ve Değerlendirme:

• Öncelikle, ülserin nedeni belirlenir. Göz doktoru, özel bir boya (floresein) damlatarak ülserin boyutunu ve derinliğini değerlendirir.
• Şiddetli veya tedaviye dirençli vakalarda, ülserden bir kazıntı örneği alınarak (korneal kazıntı) laboratuvara gönderilir. Bu sayede bakteri, mantar, virüs veya parazit gibi enfeksiyon etkenleri kesin olarak tanımlanır ve hangi ilaçların etkili olacağı (kültür ve antibiyogram) belirlenir.

2. Medikal (İlaçla) Tedavi: En sık kullanılan tedavi yöntemidir. Nedene göre reçete edilen göz damlaları sıklıkla çok yüksek frekanslarda (saatte bir gibi) kullanılır.

• Antibiyotikler: Bakteriyel enfeksiyonlarda kullanılır. Başlangıçta, etkene yönelik bekleme yapılmadan geniş spektrumlu antibiyotik damlalar başlanır. Kültür sonucuna göre tedavi özelleştirilir. Ciddi vakalarda damla dışında ağızdan veya damardan antibiyotikler de gerekebilir.
• Antiviral İlaçlar: Herpes simpleks (uçuk virüsü) veya herpes zoster (zona) gibi viral enfeksiyonlarda kullanılır. Ağızdan haplar ve göz damlaları şeklinde olabilir.
• Antifungal İlaçlar: Mantar enfeksiyonlarında kullanılır. Tedavisi uzun sürelidir ve damlaları genellikle eczanelerde özel olarak hazırlatılır.
• Antiparaziter İlaçlar: Acanthamoeba gibi parazitlere bağlı ülserlerde kullanılır. Tedavisi zor ve uzundur.
• Kortikosteroidler (Steroidler): Enfeksiyon kontrol altına alındıktan sonra, aşırı inflamasyonu (iltihabı) azaltmak ve skar (leke) oluşumunu minimize etmek için dikkatli bir şekilde eklenebilir. Enfeksiyon aktifken yanlış kullanımı durumu kötüleştirebileceğinden, kullanım kararı ve takibi mutlaka doktor tarafından yapılmalıdır.
• Sikloplejik Göz Damlaları: Göz bebeğini büyüterek ağrıyı ve iris ile kornea arasında yapışıklık (sineşi) oluşumunu azaltır.
• Sun'i Gözyaşı Damlaları: İyileşmeyi desteklemek ve rahatlatmak için kullanılır.

3. Cerrahi Tedavi: İlaç tedavisine yanıt alınamayan, derinleşen veya komplikasyon gelişen vakalarda gerekli olabilir.

• Korneal Debridman: Ülser bölgesindeki ölü ve enfekte dokuların steril aletlerle temizlenmesidir. İyileşmeyi hızlandırır ve ilaçların daha iyi nüfuz etmesini sağlar.
• Korneal Nakil (Keratoplasti): İlaçla tedavi edilemeyen, korneada delinme (perforasyon) olan veya iyileştikten sonra kalın bir skar (leke) nedeniyle görme kaybı olan hastalarda uygulanır.
  • Penetran Keratoplasti (PK): Korneanın tüm katlarının donör dokusuyla değiştirilmesi.
  • Lameller Keratoplasti: Sadece hasarlı katmanların (ön katmanlar veya arka katmanlar) değiştirilmesi.
• Konjonktival Flep / Amniyon Zarı Transplantasyonu: Ülseri kapatmak, iyileşmeyi desteklemek ve ağrıyı azaltmak için hastanın kendi konjonktivasından bir doku parçası veya insan amniyon zarı grefti ülser üzerine dikilir.

4. Destekleyici ve Genel Önlemler:

• Sıkı Takip: Tedavi süresince hasta günlük veya birkaç günde bir kontrollere çağrılır. Ülserin derinliği, boyutu ve iyileşme yanıtı biomikroskop (slit lamba) ile değerlendirilir.
• Gözün Korunması: Göz bandajlanmaz, çünkü bandaj karanlık ve sıcak bir ortam yaratarak mikroorganizmaların çoğalmasını kolaylaştırabilir. Bunun yerine, gözü darbelerden koruyan bir göz kalkanı (shield) kullanılabilir.
• Ağrı Kontrolü: Ağızdan alınan ağrı kesiciler reçete edilebilir.
• Altta Yatan Hastalığın Tedavisi: Ülserin nedeni kuru göz, göz kapağı problemleri (entropion, trikiyazis), romatolojik hastalıklar veya bağışıklık sistemi sorunları ise, bunların da ayrıca tedavi edilmesi gerekir.
• Kontakt Lens Kullanımının Durdurulması: Ülser tedavi edilene ve doktor izin verene kadar kesinlikle kontakt lens kullanılmamalıdır.

Önemli Uyarılar

Sonuç olarak, kornea ülseri tedavisi kişiye özeldir ve hastalığın nedenine, şiddetine ve seyrine göre değişiklik gösterir. Erken ve doğru tedavi ile görme korunabilir ve ciddi komplikasyonlar önlenebilir.