Kornea Ülseri Nedir?
Kornea ülseri, gözün ön kısmında yer alan saydam ve kubbe şeklindeki kornea tabakasında oluşan açık bir yara veya erozyondur. Tıbbi adı "korneal ülser" veya "ülseratif keratit"tir. Bu durum, genellikle bir enfeksiyon (bakteri, virüs, mantar veya parazit kaynaklı) sonucu gelişir, ancak enfeksiyon dışı nedenlerle de ortaya çıkabilir. Kornea ülseri, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir göz problemidir; çünkü tedavi edilmezse görme kaybına, hatta gözün kaybına kadar gidebilen sonuçlar doğurabilir.
Korneanın Yapısı ve Önemi
Kornea, ışığı odaklayan ve gözü dış etkenlerden koruyan temel bir yapıdır. Ülser, bu hassas tabakayı ihlal ederek şeffaflığını bozar ve işlevini ciddi şekilde aksatır.
Kornea Ülserinin Nedenleri
- Enfeksiyonlar: En yaygın nedendir.
- Bakteriyel: Özellikle kontakt lens kullanıcılarında yaygındır.Pseudomonas aeruginosaveStaphylococcus aureusgibi bakteriler.
- Viral: Herpes simpleks (uçuk virüsü) veya herpes zoster (zona) virüsleri.
- Fungal: Tarım veya bahçe işleri sırasında bitkilerden bulaşabilen mantarlar. Kontakt lens solüsyonlarının uygun olmayan kullanımı da neden olabilir.
- Acanthamoeba: Özellikle yumuşak kontakt lens kullanıcılarında, lenslerin musluk suyuyla teması sonucu bulaşan tehlikeli bir parazit.
- Travma: Göze gelen fiziksel bir darbe, kimyasal yanık, yabancı cisim kaçması veya çizilme.
- Kuru Göz Sendromu: Aşırı kuruluk, kornea yüzeyinin bütünlüğünü bozarak ülsere yatkınlık oluşturur.
- Göz Kapağı Problemleri: Göz kapağının tam kapanmaması (lagoftalmi) veya kirpiklerin içe dönmesi (trikiazis) korneayı sürekli tahriş edebilir.
- Otoimmün ve Sistemik Hastalıklar: Romatoid artrit, Sjögren sendromu gibi hastalıklar korneayı etkileyebilir.
- Vitamin A Eksikliği: Kornea sağlığı için hayati öneme sahiptir.
- Steroid İçeren Göz Damlalarının Uzun Süreli/Uygunsuz Kullanımı: Enfeksiyon riskini artırabilir veya mevcut bir enfeksiyonu maskeliyerek şiddetlendirebilir.
Belirtileri ve Bulguları
- Şiddetli göz ağrısı (sıklıkla ilk ve en belirgin semptom)
- Gözde kızarıklık
- Işığa karşı aşırı hassasiyet (fotofobi)
- Gözde batma, yanma hissi veya yabancı cisim hissi
- Bulanık veya azalmış görme
- Gözde sulanma veya akıntı (bazen irinli)
- Göz kapağında şişlik
- Beyaz veya grimsi bir leke (ülser alanı) korneada çıplak gözle bazen görülebilir.
Tanı Nasıl Konur?
Göz hastalıkları uzmanı (oftalmolog) tarafından yapılır: - Detaylı Göz Muayenesi: Özel bir mikroskop olan slit lamba ile kornea incelenir. Ülserin yeri, derinliği ve boyutu değerlendirilir.
- Boyama Testi: Floresein adlı özel bir boya damlatılarak ülserin sınırları net bir şekilde görünür hale getirilir.
- Kültür ve Laboratuvar Testleri: Özellikle enfeksiyon şüphesi varsa, ülserden küçük bir örnek alınarak (korneal kazıntı) hangi mikroorganizmanın neden olduğunu belirlemek için kültür yapılır. Bu, doğru tedaviyi seçmek için kritiktir.
Kornea Ülseri Tedavisi
Tedavi, altta yatan nedene ve ülserin ciddiyetine bağlıdır. Acil başlanmalıdır. - Antimikrobiyal Tedavi: Enfeksiyon nedenine yönelik yoğun antibiyotik, antiviral veya antifungal göz damlaları sıklıkla kullanılır. İlk aşamada damlalar saatte bir veya daha sık uygulanabilir.
- Siklopeljik Damlalar: Göz bebeğini büyüterek ağrıyı ve ışık hassasiyetini azaltır, aynı zamanda kornea ile iris arasında yapışıklık oluşmasını önler.
- Ağızdan İlaç Tedavisi: Özellikle şiddetli veya derin enfeksiyonlarda sistemik ilaçlar verilebilir.
- Kortikosteroid Damlalar: Enfeksiyon tamamen kontrol altına alındıktan sonra, iltihabı ve nedbe oluşumunu azaltmak için dikkatli bir şekilde kullanılabilir. Asla tek başına veya erken dönemde kullanılmamalıdır.
- Ağrı Kesiciler: Şiddetli ağrıyı kontrol etmek için.
- Gözün Bandajlanması: Genellikle önerilmez, çünkü enfeksiyonun artmasına neden olabilir. Ancak bazı özel durumlarda (travmatik, enfeksiyon olmayan ülserlerde) bandaj kontakt lens kullanılabilir.
- Cerrahi Müdahale:
- Korneal Debridman: Ülser bölgesinin temizlenmesi.
- Kornea Nakli (Keratoplasti): İleri derecede skar (leke) oluşumu veya delinme durumlarında, korneanın sağlıklı dokuyla değiştirilmesi gerekebilir. Acil durumlarda "tam kat", daha sınırlı durumlarda "lameller" nakil yapılabilir.
Komplikasyonlar ve Riskler
- Korneada skar (leke) oluşumu ve kalıcı görme azalması
- Korneada delinme (perforasyon)
- Göz içi enfeksiyonu (endoftalmi)
- Katarakt veya glokom gelişimi
- En kötü senaryoda, gözün kaybı (fütüzyon veya eviserasyon)
Korunma Yolları
- Kontakt Lens Hijyeni: Elleri yıkamadan lenslere dokunmamak, lensleri uyurken çıkarmak, solüsyonları her gün değiştirmek, kılıfını düzenli temizlemek ve asla musluk suyuyla temas ettirmemek.
- Göz Travmalarından Korunma: Riskli işlerde veya sporlarda koruyucu gözlük kullanmak.
- Göz Kuruluğunu Tedavi Etmek: Yapay gözyaşı damlaları kullanmak.
- Göz Enfeksiyonlarını Ciddiye Almak: Kızarıklık, ağrı ve batma hissinde vakit kaybetmeden göz doktoruna başvurmak.
- Altta Yatan Sistemik Hastalıkların Kontrolü: Özellikle otoimmün hastalıklarda düzenli takip.
Sonuç
Kornea ülseri, göz sağlığını tehdit eden acil bir durumdur. Erken tanı ve agresif tedavi, kalıcı görme kaybını önlemede anahtardır. Belirtiler ortaya çıktığında zaman kaybetmeden bir göz hastalıkları uzmanına başvurmak hayati önem taşır. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
