Kronik peptik ülserin nedenleri nelerdir?

Mide veya onikiparmak bağırsağında görülen kronik peptik ülserlerin gelişiminde, mukoza savunması ile saldırgan faktörler arasındaki dengenin bozulması temel mekanizmadır. Bu süreçte iki ana neden öne çıkar: Helicobacter pylori enfeksiyonu ve uzun süreli NSAİİ kullanımı. Diğer risk faktörleri ise bu zeminde ülser oluşumunu kolaylaştırır veya iyileşmeyi geciktirir.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Kronik Peptik Ülserin Temel Nedenleri

Kronik peptik ülser, mide (gastrik ülser) veya onikiparmak bağırsağının (duodenal ülser) ilk kısmının iç yüzeyinde oluşan, uzun süreli ve tekrarlayıcı nitelikteki yaralardır. Mide asidi ve pepsin gibi sindirim sıvılarının, mukoza bariyerini aşarak doku hasarına yol açması sonucu gelişir. Kronikleşmesi, altta yatan nedenlerin devam etmesi ve akut ülserin iyileşmemesi ile ilişkilidir.

1. Helicobacter pylori (H. pylori) Enfeksiyonu

Kronik peptik ülserlerin en yaygın nedenidir (vakaların büyük çoğunluğundan sorumludur).
Bu bakteri mide mukozasına yerleşerek, mide asidine karşı koruyucu bariyeri zayıflatır ve lokal inflamasyona neden olur.
Zamanla mukoza savunmasının azalması, asit ve pepsinin etkisiyle ülser oluşumuna zemin hazırlar.

2. Nonsteroid Antiinflamatuar İlaçların (NSAİİ) Uzun Süreli Kullanımı

Aspirin, ibuprofen, naproksen, diklofenak gibi ağrı kesici ve antiinflamatuar ilaçların sık veya düzenli kullanımı.
Bu ilaçlar, mideyi asitten koruyan prostaglandin sentezini baskılayarak mukoza savunmasını ciddi şekilde zayıflatır.
Özellikle yaşlı hastalarda, yüksek dozda veya birden fazla NSAİİ kullanımında risk belirgin olarak artar.

3. Asit ve Pepsin Salgısının Artması

Zollinger-Ellison Sendromu gibi nadir durumlarda, gastrin hormonu salgılayan tümörler aşırı mide asidi üretimine yol açar.
Bazı bireylerde genetik veya diğer faktörlere bağlı olarak asit salgısı yüksek olabilir.
Onikiparmak bağırsağı ülserleri genellikle asit yüklenmesiyle daha yakından ilişkilidir.

4. Diğer Önemli Risk Faktörleri ve Katkıda Bulunan Nedenler

Sigara Kullanımı: Mukoza kan akışını azaltır, iyileşmeyi geciktirir ve H. pylori enfeksiyonunun tedavisini zorlaştırır.
Aşırı Alkol Tüketimi: Mide mukozasını doğrudan tahriş edebilir ve asit salgısını artırabilir.
Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü olan bireylerde peptik ülser görülme riski daha yüksektir.
Şiddetli Fizyolojik Stres: Yoğun bakım hastalarında görülebilen, ağır yanık, büyük cerrahi operasyon veya kafa travması sonrası gelişen "stres ülserleri".
Beslenme Alışkanlıkları: Baharatlı gıdalar doğrudan neden olmasa da, bazı bireylerde semptomları şiddetlendirebilir. Kahve ve kafeinli içecekler asit salgısını uyarabilir.
Psikolojik Stres: Tek başına ülsere neden olmaz ancak mevcut bir ülserin iyileşmesini yavaşlatabilir veya alevlenmesini tetikleyebilir.
Eşlik Eden Hastalıklar: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), karaciğer sirozu, böbrek yetmezliği gibi durumlar ülser riskini artırabilir.

Özet ve Önemli Not

Kronik peptik ülser, genellikle H. pylori enfeksiyonu ve NSAİİ kullanımı gibi temel nedenlerin, sigara, alkol ve genetik yatkınlık gibi diğer risk faktörleri ile bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkar. Modern tıpta, "asit-ülsere neden olur" basit açıklamasından ziyade, "mukoza savunması ile saldırgan faktörler (asit, pepsin, bakteri, ilaçlar) arasındaki dengenin bozulması" kavramı üzerinde durulmaktadır. Doğru tanı (özellikle H. pylori testi) ve nedene yönelik tedavi (antibiyotik, asit baskılayıcı ilaçlar, NSAİİ'den kaçınma) kronik ülserin iyileşmesini ve nükslerin önlenmesini sağlayabilir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap