Mide ülseri teşhisi nasıl konulur?

Mide ülserinin doğru teşhisi, etkili tedavi ve olası komplikasyonların önlenmesi için kritik bir süreçtir. Bu rehber, teşhis aşamalarını detaylı bir şekilde ele alarak, tıbbi öyküden ileri görüntüleme yöntemlerine kadar izlenen yolu açıklamaktadır.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Mide Ülseri (Peptik Ülser) Teşhisi: Kapsamlı Bir Rehber

Mide ülseri, mide zarının (mukoza) asit ve sindirim sıvıları tarafından hasar görmesi sonucu oluşan yaralardır. Doğru ve zamanında teşhis, etkili tedavi ve ciddi komplikasyonların (kanama, delinme gibi) önlenmesi için hayati önem taşır. Teşhis süreci, hastanın şikayetlerinin dinlenmesiyle başlar ve gerektiğinde ileri görüntüleme yöntemleriyle tamamlanır.

1. Tıbbi Öykü ve Fizik Muayene

Teşhisin ilk ve en önemli adımıdır. Doktorunuz şu konuları detaylıca soracaktır:

Ağrının Özellikleri: Mide ülserinde tipik olarak yemeklerden sonra veya açken (özellikle gece) karnın üst orta kısmında yanıcı, kemirici bir ağrı hissedilir. Ağrı bazen sırta yayılabilir.
Diğer Belirtiler: Şişkinlik, midede dolgunluk hissi, erken doyma, bulantı, kusma, iştahsızlık, açıklanamayan kilo kaybı.
Alarm Sinyalleri: Şiddetli ve ani karın ağrısı, kahve telvesi gibi kusma, katran rengi siyah dışkı (kanamanın işareti), kansızlık (anemi) belirtileri (halsizlik, çabuk yorulma) varlığı acil müdahale gerektirir.
Risk Faktörleri: Uzun süreli NSAİİ (ibuprofen, aspirin gibi) ağrı kesici kullanımı,Helicobacter pylori (H. pylori)enfeksiyonu öyküsü, sigara ve alkol tüketimi, ailede ülser öyküsü.

Fizik muayenede, karın bölgesinde hassasiyet veya ağrı olup olmadığı kontrol edilir.

2. Helicobacter pylori (H. pylori) Testleri

Mide ülserlerinin büyük çoğunluğunun ana nedeni bu bakteridir. Tespiti için çeşitli yöntemler kullanılır:

Üre Nefes Testi: En güvenilir ve invaziv olmayan yöntemlerden biridir. Hastaya özel bir sıvı içirildikten sonra verdiği nefes örneklerindeki karbondioksit miktarı ölçülür. H. pylori varlığında pozitif çıkar. Tedavi sonrası bakterinin temizlendiğini kontrol etmek için de kullanılır.
Dışkı Antijen Testi: Dışkı örneğinde H. pylori antijenlerinin araştırılmasıdır. Tanı ve tedavi takibinde kullanılabilir.
Kan Testi: Kanda bakteriyi değil, ona karşı oluşan antikorları tespit eder. Bu nedenle geçmişte geçirilmiş bir enfeksiyonu da gösterebileceğinden, aktif enfeksiyonun teşhisinde diğer testler kadar kesin değildir.
Endoskopi Sırasında Biyopsi: Alınan doku örneğinde hızlı üreaz testi, patolojik inceleme veya kültür ile bakteri doğrudan gösterilebilir. En kesin yöntemdir.

3. Endoskopi (Gastroskopi)

Mide ülseri teşhisinin "altın standart" yöntemidir. İşlem şu şekilde gerçekleşir:

Hastaya hafif bir sedasyon verilir.
Doktor, ucunda kamera olan esnek, ince bir tüpü (endoskop) ağızdan yemek borusuna, mideye ve onikiparmak bağırsağına ilerletir.
Bu sayede ülserin yeri, büyüklüğü, sayısı ve görünümü doğrudan görülür. Kanama, delinme riski taşıyan ülserler belirlenebilir.
Aynı işlem sırasında, biyopsi alınması çok önemlidir. Alınan küçük doku parçaları; H. pylori varlığı, kanser öncüsü değişiklikler veya mide kanseri açısından incelenir. Ülserlerin kötü huylu olma ihtimalini dışlamak için biyopsi şarttır.

4. Kontrastlı Radyolojik Görüntüleme (Üst GIS Serisi)

Günümüzde endoskopi kadar sık kullanılmasa da, özellikle endoskopi yapılamayan durumlarda tercih edilebilir.

Hasta baryum adı verilen kontrast bir sıvı içer.
Ardından çekilen röntgen filmlerinde baryum, mide ve bağırsak duvarını kapladığı için ülserler "niş" adı verilen çıkıntılar olarak görülebilir.
Ancak bu yöntemle biyopsi alınamaz ve erken evre lezyonlar gözden kaçabilir.

5. Diğer Laboratuvar Testleri

Tam kan sayımı (kansızlık/anemi tespiti için), dışkıda gizli kan testi (sessiz kanama araştırması için) gibi testler tamamlayıcı olarak istenebilir.

Teşhis Sürecinin Özeti:

Doktorunuz genellikle şu yol izler: Öncelikle detaylı öykü alır ve fizik muayene yapar. H. pylori testi (nefes veya dışkı testi) yapılabilir. Ancak, alarm semptomları varlığında, 45 yaş üstü yeni başlayan hazımsızlık şikayetlerinde veya tedaviye rağmen şikayetleri geçmeyen hastalarda, kesin tanı ve biyopsi almak için doğrudan endoskopi önerilir. Endoskopi, hem teşhisi kesinleştiren hem de tedavi planını şekillendiren en kapsamlı yöntemdir.

Önemli Uyarı: Mide ülseri belirtileri safra kesesi taşları, pankreatit, mide kanseri veya gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) gibi diğer sindirim sistemi rahatsızlıklarıyla karışabilir. Bu nedenle kendi kendinize teşhis koymaktan ve tedavi uygulamaktan kaçınmalı, şikayetleriniz olduğunda mutlaka bir gastroenteroloji uzmanına başvurmalısınız.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap