Onikiparmak Bağırsağı (Duodenal) Ülseri Diyeti: Kapsamlı Bir Rehber
Onikiparmak bağırsağı ülseri, mide asidi ve pepsin gibi sindirim sıvılarının bağırsak duvarının koruyucu tabakasına zarar vermesiyle oluşan yaralardır. Diyet tedavinin temel taşlarından biridir; amacı mide asidini azaltmak, mide boşalmasını kolaylaştırmak, tahrişi minimuma indirmek ve iyileşmeyi desteklemektir. Modern tıpta, diyetin tek başına ülseri iyileştirmediği, ancak ilaç tedavisi (özellikleHelicobacter pylorieradikasyonu ve asit baskılayıcılar) ile birlikte şikayetleri hafiflettiği ve iyileşme sürecini hızlandırdığı kabul edilir.
Genel Diyet Prensipleri
- Az ve Sık Beslenin: Günde 5-6 öğün şeklinde, küçük porsiyonlar tüketin. Böylece mide asit salgısı ve mide gerilimi azalır.
- Yavaş Yiyin ve İyice Çiğneyin: Besinlerin midede kalma süresini kısaltır ve sindirimi kolaylaştırır.
- Yemek Sıvısını Azaltın: Yemekle birlikte çok su/sıvı içmek mide gerilimini artırabilir. Sıvıları öğün aralarında tüketmeye özen gösterin.
- Yatmadan En Az 2-3 Saat Önce Yemeyi Bırakın: Gece mide asit salgısını ve reflü riskini azaltmak için.
- Tahriş Edici Besinlerden Kaçının: Aşırı baharatlı, asitli, kızartılmış ve işlenmiş gıdalar semptomları şiddetlendirebilir.
- Stresten Uzak Durun: Stres, mide asit salgısını artırarak ülseri kötüleştirebilir. Stres yönetimi tedavinin önemli bir parçasıdır.
Önerilen ve Tüketilmesi Daha Uygun Besinler
- Protein Kaynakları: Yağsız veya az yağlı et, tavuk, balık (ızgara, haşlama, buğulama), yumurta (rafadan veya haşlanmış), az yağlı peynirler.
- Süt ve Yoğurt: Yağsız veya az yağlı süt, yoğurt, ayran, kefir. Süt geçici bir rahatlama sağlasa da aşırı tüketimi asit salgısını artırabilir, dikkatli tüketilmelidir.
- Lifli ve Yumuşak Gıdalar: Muz, elma, şeftali, armut, havuç, kabak, patates, ıspanak, brokoli (iyi pişmiş). Lif, sindirim sisteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur.
- Tahıllar: Beyaz ekmek, makarna, pirinç, yulaf ezmesi, mısır gevreği (şekersiz). Tam tahıllılar bazı hassas bireylerde gaz yapabilir, toleransa göre tüketilmelidir.
- Yağlar: Az miktarda zeytinyağı, tereyağı (aşırıya kaçmamak şartıyla).
- İçecekler: Su, bitki çayları (papatya, ıhlamur gibi), taze sıkılmış elma veya havuç suyu (asitli olmayanlar).
Sınırlandırılması veya Kaçınılması Gereken Besinler
- Asitli Yiyecek ve İçecekler: Portakal, greyfurt, mandalina, limon, domates, sirke, turşu, salça.
- Baharatlar ve Acılı Gıdalar: Karabiber, pul biber, acı biber, hardal, ketçap, soya sosu.
- Kafeinli İçecekler: Kahve, çay (aşırı), kola, enerji içecekleri. Kafein asit salgısını artırır.
- Gazlı İçecekler: Mide gerilimini ve asit salgısını artırabilir.
- Yağlı ve Kızartılmış Gıdalar: Kızartmalar, yağlı etler, kaymak, krema, mayonez, salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş etler. Sindirimi zordur ve midede uzun süre kalır.
- Çiğ ve Sert Sebzeler: Çiğ soğan, sarımsak, lahana, turp (özellikle alevlenme döneminde).
- Alkol ve Sigara: Alkol mide mukozasını doğrudan tahriş eder. Sigara ise mide asidini artırır, mide duvarının kan dolaşımını ve iyileşmesini bozar. Kesinlikle uzak durulmalıdır.
- Çok Sıcak veya Çok Soğuk Besinler: Mukozayı tahriş edebilir.
Örnek Bir Günlük Diyet Listesi
- Kahvaltı: 1-2 dilim beyaz peynir, 1 haşlanmış yumurta, 1-2 dilim beyaz ekmek, 1 muz, papatya çayı.
- Ara Öğün: 1 kase az yağlı yoğurt veya 1 bardak süt.
- Öğle Yemeği: 1 porsiyon haşlanmış veya ızgara tavuk/balık, 1 kase iyice pişmiş sebze yemeği (kabak, havuç), 3-4 yemek kaşığı pirinç pilavı.
- Ara Öğün: 1 elma (kabuğu soyulmuş) veya 1 şeftali.
- Akşam Yemeği: 1 kase mercimek çorbası (az yağlı), 1 porsiyon ızgara köfte, 1 kase yoğurt.
- Gece (Gerekirse): 1 bardak ılık süt veya 1 kase yoğurt.
Önemli Uyarılar
- Bu bilgiler genel önerilerdir. Her bireyin toleransı farklıdır. Size dokunan bir besin listede "izin verilenler" arasında olsa bile onu tüketmeyin.
- Diyet, mutlaka bir gastroenterolog ve diyetisyen kontrolünde, kişiye özel olarak planlanmalıdır.
- Helicobacter pylorienfeksiyonu varsa, doktorunuzun reçete ettiği antibiyotik ve asit baskılayıcı tedaviyi aksatmadan uygulayın. Diyet tedaviye destektir, alternatif değildir.
- Ağrı, kanama (kahve telvesi gibi kusma veya siyah renkli dışkı), kilo kaybı gibi belirtilerde derhal doktora başvurun.
Doğru diyet, ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile onikiparmak bağırsağı ülseri etkili bir şekilde tedavi edilebilir ve tekrarlaması önlenebilir. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
