Peptik ülser nasıl tedavi edilir?

Peptik ülser tedavisi, altta yatan nedeni hedefleyen ve semptomları kontrol altına almayı amaçlayan çok yönlü bir süreçtir. Bu rehber, ilaç tedavilerinden yaşam tarzı değişikliklerine, cerrahi müdahalelerden önleme stratejilerine kadar tüm tedavi seçeneklerini kapsamlı bir şekilde ele alıyor.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Peptik Ülser Tedavisi: Kapsamlı Bir Rehber

Peptik ülser, mide, onikiparmak bağırsağı (duodenum) veya yemek borusunun alt kısmında, mide asidi ve sindirim sıvılarının zarar vermesi sonucu oluşan açık yaralardır. Günümüzde, altta yatan nedenin anlaşılması sayesinde tedavi büyük oranda başarılıdır ve çoğu ülser tamamen iyileşir. Tedavi çok yönlü bir yaklaşım gerektirir.

Tedavinin Temel Amaçları:

Ağrıyı ve diğer semptomları gidermek.
Ülseri iyileştirmek.
Komplikasyonları (kanama, delinme gibi) önlemek.
Nüksü (tekrarlamasını) engellemek.

1. İlaç Tedavisi (Farmakolojik Tedavi)

İlaç tedavisinin temelini, mide asidini azaltan veya nötralize eden ilaçlar oluşturur. Bu, ülserin iyileşmesi için uygun ortamı sağlar.

A. Asit Salgısını Azaltan İlaçlar:

Proton Pompası İnhibitörleri (PPİ'ler):(Örn: Omeprazol, Lansoprazol, Pantoprazol, Esomeprazol, Rabeprazol) En güçlü asit baskılayıcılardır. Mide asidi üretimini neredeyse durdururlar ve ülser iyileşmesinde birinci seçenektir.Helicobacter pylorienfeksiyonu varlığında da mutlaka kullanılırlar.
H2 Reseptör Blokerleri:(Örn: Famotidin, Ranitidin) Asit üretimini azaltırlar. Etkisi PPİ'lerden daha zayıftır, ancak hala kullanılmaktadırlar.
Antiasitler:(Örn: Alüminyum hidroksit, magnezyum hidroksit içerenler) Mevcut mide asidini nötralize ederek hızlı ağrı kesici etki sağlarlar. Tek başına ülseri iyileştirmezler, semptom gidermede destek olarak kullanılırlar.

B. Helicobacter pylori (H. pylori) Eradikasyon Tedavisi:

Ülserlerin büyük çoğunluğunun nedeni bu bakteridir. Tedavi edilmezse ülserin tekrarlama riski çok yüksektir. Standart tedavi, "üçlü tedavi" olarak adlandırılan ve genellikle 7-14 gün süren bir kombinasyondur:

İki farklı antibiyotik (örn: Klaritromisin + Amoksisilin veya Metronidazol + Tetrasiklin)
Bir adet Proton Pompası İnhibitörü (PPİ)

Antibiyotik direnci nedeniyle bazen "dörtlü tedavi" (PPİ + bizmut subsalisilat + iki antibiyotik) gerekebilir. Tedavi bitiminden en az 4 hafta sonra nefes testi, dışkı testi veya endoskopi ile bakterinin yok edilip edilmediği kontrol edilmelidir.

C. Mukoza Koruyucu Ajanlar:

Sukralfat: Ülser üzerinde bir bariyer oluşturarak iyileşmeyi destekler.
Bizmut Subsalisilat: HemH. pylori'ye karşı etkili hem de mukoza koruyucudur.

2. Yaşam Tarzı ve Diyet Değişiklikleri

İlaç tedavisi kadar kritik olmasa da, iyileşmeyi destekler ve şikayetleri azaltır.

Sigara ve Alkolün Bırakılması: Sigara, ülser iyileşmesini geciktirir ve nüks riskini artırır. Alkol mide mukozasını tahriş eder.
Ağrı Kesici (NSAİİ) Kullanımının Kontrolü: Aspirin, ibuprofen, naproksen gibi ilaçlar ülsere neden olabilir. Mutlaka kullanılması gerekiyorsa, doktor kontrolünde ve mümkünse mide koruyucu (PPİ) ile birlikte alınmalıdır. Parasetamol grubu ağrı kesiciler tercih edilebilir.
Stres Yönetimi: Stres ülsere doğrudan neden olmaz ancak semptomları şiddetlendirebilir ve iyileşmeyi geciktirebilir. Stres azaltıcı teknikler (meditasyon, yoga, egzersiz) faydalıdır.
Diyet: Geçmişte katı "ülser diyetleri" önerilirdi. Günümüzde, az az ve sık sık yemek yemenin, aç kalmamanın şikayetleri azalttığı bilinmektedir. Kişide rahatsızlık yapan (genellikle baharatlı, aşırı yağlı, asitli, kafeinli) gıdalardan kaçınmak önerilir. Sütün kısa süreli rahatlama sağlasa da asit salgısını artırabileceği unutulmamalıdır.

3. Cerrahi Tedavi

Günümüzde etkili ilaç tedavileri sayesinde cerrahiye çok daha az başvurulmaktadır. Cerrahi, genellikle aşağıdaki komplikasyon durumlarında gerekli olur:

Kanama: İlaç ve endoskopik yöntemlerle (yakma, klipsleme) durdurulamayan şiddetli kanamalarda.
Delinme (Perforasyon): Ülserin mide veya bağırsak duvarını tamamen delmesi, acil cerrahi gerektiren hayati bir durumdur.
Mide Çıkışında Tıkanıklık (Pilor Stenozu): İyileşen ülserin nedbe dokusu oluşturarak besinlerin mideden geçişini engellemesi durumunda.
İlaç Tedavisine Yanıt Alınamayan İnatçı Ülserler:(Çok nadir)

4. Endoskopik Tedavi

Özellikle kanayan ülserlerde, endoskopi sırasında kanayan bölgeye termal koagülasyon (yakma), enjeksiyon yapma veya hemostatik klips (kıskaç) uygulama gibi yöntemlerle müdahale edilerek kanama durdurulabilir.

5. Takip ve Önleme

Tedavi başlandıktan sonra semptomlar hızla gerilese de, ilaçlar doktorun önerdiği süre ve dozda kesintisiz kullanılmalıdır.
H. pyloritedavisi sonrası doğrulama testi yapılmalıdır.
Nüksü önlemek için, özellikle risk faktörü olan hastalarda (örn: NSAİİ kullanmak zorunda olanlar) düşük doz PPİ ile idame tedavisi gerekebilir.
Semptomların tekrarlaması veya kilo kaybı, kusma, yutma güçlüğü, kansızlık gibi alarm bulgularının ortaya çıkması durumunda derhal doktora başvurulmalıdır.

Özetle:

Peptik ülser tedavisi artık nedenine yöneliktir.H. pylorisaptanırsa eradikasyon tedavisi, NSAİİ kullanımına bağlı ise bu ilacın kesilmesi/mide koruyucu ile kullanılması temel prensiptir. İlaç tedavisi (özellikle PPİ'ler) ile birlikte yaşam tarzı düzenlemeleri, çoğu hastada kalıcı ve başarılı bir iyileşme sağlar. Tedavi planı mutlaka bir gastroenteroloji uzmanı tarafından kişiye özel olarak düzenlenmelidir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap