Tahin-Pekmez ve Mide Ülseri: Gerçekler ve Öneriler
Mide ülseri (peptik ülser), mide zarının veya onikiparmak bağırsağının asit ve sindirim sıvıları nedeniyle hasar görmesiyle oluşan yaralardır. Halk arasında tahin-pekmez karışımının mideye iyi geldiği, hatta ülsere şifa olduğu yönünde yaygın bir inanış vardır. Ancak bu konu bilimsel veriler ışığında dikkatlice ele alınmalıdır.
Tahin-Pekmezin Potansiyel Faydaları ve Etki Mekanizmaları
- Tahin (Susam Ezmesi): Susamdan elde edilen tahin, sağlıklı yağlar, protein, kalsiyum ve antioksidanlar içerir. Özellikle "sesamol" gibi bileşenler anti-inflamatuar (iltihap önleyici) ve antioksidan özelliklere sahiptir. Bu özellikler, mide zarındaki iltihabı azaltmaya ve oksidatif stresi hafifletmeye yardımcı olabilir. Ayrıca tahinin yapısı mide duvarını yatıştırıcı ve kaplayıcı bir etki gösterebilir.
- Pekmez (Özellikle Üzüm veya Dut Pekmezi): Demir, potasyum, kalsiyum ve magnezyum gibi mineraller açısından zengindir. Enerji vericidir. Ancak yüksek şeker içeriği nedeniyle dikkatli tüketilmelidir. Bazı pekmez türlerinin (özellikle keçiboynuzu/ harnup pekmezi) antiülserojenik etkileri olduğunu gösteren sınırlı hayvan çalışmaları bulunmaktadır.
- Karışım Olarak: İkisi bir araya geldiğinde besleyici, enerji verici ve mideyi yumuşatıcı bir gıda haline gelir. Özellikle aç karnına tüketildiğinde mide asidini bir miktar nötralize ederek rahatlama sağlayabilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ve Olası Riskler
- Kesin Bir Tedavi Değildir: Tahin-pekmez, mide ülseri için kanıtlanmış, tıbbi bir tedavi yöntemi DEĞİLDİR. Ülserin ana tedavisi, nedene yöneliktir (Helicobacter pylori enfeksiyonu için antibiyotik tedavisi veya asit salgısını azaltan ilaçlar -PPI'lar- gibi). Bu karışım ancak destekleyici veya semptomları hafifletici bir rol oynayabilir.
- Yüksek Kalori ve Şeker İçeriği: Pekmez, basit şeker bakımından zengindir. Fazla tüketimi kilo alımına, kan şekerinde dalgalanmalara (özellikle diyabet hastalarında risklidir) ve trigliserid seviyelerinin yükselmesine neden olabilir.
- Aşırı Tüketim Mide Asidini Tetikleyebilir: Bazı bünyelerde, özellikle çok fazla veya çok sık tüketildiğinde, şekerli gıdalar mide asidi salgısını artırarak şikayetleri kötüleştirebilir.
- Altta Yatan Neden: Ülserin nedeni Helicobacter pylori bakterisi veya NSAID (ağrı kesici) kullanımı ise, tahin-pekmez bu sorunları ortadan kaldırmaz. Tedavi edilmeyen ülserler kanama, delinme gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?
Doğrudan "tahin-pekmez" karışımını inceleyen kapsamlı klinik insan çalışmaları bulunmamaktadır. Ancak susam (tahin) ve bazı pekmez türlerinin bileşenleri üzerine yapılan deneysel çalışmalar, antioksidan ve mide mukozasını koruyucu (gastroprotektif) etkilerine işaret etmektedir. Bu etkiler, ülser oluşumunu engellemede veya iyileşmeyi desteklemede dolaylı bir fayda sağlayabilir. Fakat bu, "ülseri tedavi eder" anlamına gelmez.
Sonuç ve Öneriler
- Tahin-pekmez, besleyici bir gıda olarak, mide ülseri olan bir kişide ara sıra ve az miktarda tüketildiğinde rahatsızlık vermeyebilir, hatta geçici bir rahatlama sağlayabilir.
- Ancak asla birinci basamak tedavi olarak görülmemelidir. Öncelik mutlaka bir gastroenteroloji uzmanına danışmak ve uygun tıbbi tedaviyi almaktır.
- Tüketirken dikkat edilmesi gerekenler:
- Ölçülü Olmak: Günde 1-2 yemek kaşığından fazla tüketmemek.
- Zamanlama: Aç karnına değil, küçük bir ara öğün olarak veya tahıllı ekmek üzerine sürerek tüketmek daha iyi olabilir.
- Gözlem: Tükettikten sonra mide şikayetleriniz artıyorsa, kesinlikle tüketmeyi bırakın.
- Pekmez Seçimi: Keçiboynuzu (harnup) pekmezi, antioksidan içeriği ve daha düşük asidite özelliği ile tercih edilebilir.
Özetle: Tahin-pekmez mide ülserine karşı "şifa" değil, ancak ölçülü tüketildiğinde destekleyici bir besin olabilir. Ülser ciddi bir sağlık sorunudur ve tedavisi doktor kontrolünde, ilaçlarla yapılmalıdır. Beslenme, bu tedaviyi destekleyen tamamlayıcı bir unsurdur. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
