Ülser Diyeti: Temel İlkeler ve Örnek Beslenme Planı
Ülser, mide veya onikiparmak bağırsağında oluşan yaralardır. Diyet, ülser tedavisinin ve semptomların hafifletilmesinin önemli bir parçasıdır. Ancak unutulmamalıdır ki diyet, tedavi edici değil destekleyicidir. Mutlaka bir gastroenteroloji uzmanı tarafından tanı konmalı ve tedavi planı oluşturulmalıdır. Modern tıpta, geçmişteki katı "beyaz diyet" anlayışı yerine, daha esnek ve kişiye özel bir yaklaşım benimsenmiştir. Temel amaç, mide asidini ve tahrişi azaltmak, mide boşalmasını kolaylaştırmak ve besin öğeleriyle iyileşmeyi desteklemektir.
Ülser Diyetinin Genel Kuralları:
- Az ve Sık Beslenin: Günde 3 ana, 3 ara öğün şeklinde beslenmek, mide asidinin aşırı salgılanmasını ve mide duvarına uzun süreli temasını engeller.
- Yavaş Yiyin ve İyice Çiğneyin: Besinler ne kadar iyi çiğnenirse, mide o kadar az yorulur.
- Sıvı Tüketimine Dikkat Edin: Yemeklerle birlikte değil, öğün aralarında su için. Çok sıcak veya buz gibi soğuk içeceklerden kaçının.
- Tahriş Edici Besinlerden Kaçının: Asitli, baharatlı, aşırı yağlı ve işlenmiş gıdalar semptomları şiddetlendirebilir.
- Stresten Uzak Durun: Stres, mide asidi salgısını artırarak ülseri olumsuz etkiler.
- Sigara ve Alkolü Bırakın: İkisi de mide mukozasını doğrudan tahriş eder ve iyileşmeyi geciktirir.
Tüketilmesi Önerilen Besinler:
- Lifli Gıdalar: Yulaf ezmesi, tam tahıllı ekmek (toleransa göre), muz, elma, havuç, brokoli, lahana (bazı kişilerde gaz yapabilir).
- Probiyotikler: Yoğurt, kefir, ayran. ÖzellikleHelicobacter pyloritedavisi görenlerde antibiyotik etkinliğini destekler.
- Protein Kaynakları: Yağsız et, tavuk, balık (ızgarada veya haşlama), yumurta, mercimek, nohut (gaz yapmıyorsa).
- Sağlıklı Yağlar: Zeytinyağı, avokado, ceviz (az miktarda).
- Bitkisel Çaylar: Papatya, zencefil çayı (aşırıya kaçmadan) yatıştırıcı etki gösterebilir.
Sınırlandırılması veya Kaçınılması Gereken Besinler:
- Asitli Yiyecek ve İçecekler: Portakal, greyfurt, limon, domates, sirke, gazlı içecekler, hazır meyve suları.
- Baharatlar ve Acılı Gıdalar: Karabiber, pul biber, acı sos, hardal, sarımsak ve soğan (çiğ olarak, bazı kişilerde rahatsız edebilir).
- Kafein: Kahve (kafeinli ve kafeinsiz), çay, çikolata, enerji içecekleri.
- Yağlı ve Kızartılmış Yiyecekler: Kızartmalar, fast-food, yağlı etler, kaymak, krema, mayonez.
- İşlenmiş Etler: Sosis, salam, sucuk, pastırma.
- Diğer Tahriş Ediciler: Nane, turşu, aşırı tuzlu besinler.
Örnek Bir Günlük Ülser Dostu Beslenme Planı:
- Kahvaltı: Haşlanmış yumurta, az yağlı beyaz peynir, 1-2 dilim tam buğday ekmeği, muz.
- Ara Öğün: Tarçınlı yoğurt veya 1 bardak kefir.
- Öğle Yemeği: Izgara tavuk veya balık, haşlanmış patates veya bulgur pilavı, buharda pişirilmiş havuç ve brokoli.
- Ara Öğün: Elma veya armut (kabuğu soyulmuş).
- Akşam Yemeği: Mercimek çorbası, zeytinyağlı sebze yemeği (örneğin kabak), 1 dilim ekmek.
- Gece Ara Öğün: 1 bardak ılık süt veya papatya çayı (şekersiz).
Önemli Uyarılar:
- Bu liste genel önerilerdir. Her bünye farklı tepkiler verebilir. Size dokunan bir besin "izinli" listede olsa bile onu tüketmeyin. Bir "besin günlüğü" tutmak, size dokunanları tespit etmenize yardımcı olur.
- Ülserin en yaygın nedeniHelicobacter pyloribakterisi ve NSAİİ (ağrı kesici) grubu ilaçlardır. Diyet, bu ana nedenleri ortadan kaldırmaz. Mutlaka doktorunuzun verdiği ilaç tedavisini (özellikle antibiyotik ve asit baskılayıcıları) aksatmadan uygulayın.
- Şiddetli ağrı, kusma, kanlı veya kahve telvesi gibi kusma, siyah renkli dışkılama gibi acil durumlarda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Sonuç olarak, ülser diyeti; tahriş edicilerden uzak, dengeli, düzenli ve kişiye özel şekillendirilmiş bir beslenme planıdır. İyileşme sürecinize katkı sağlamak için bir diyetisyenden de destek alabilirsiniz. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
