Ülseratif Kolit Pankolit Nedir?
Ülseratif kolit pankolit, ülseratif kolit hastalığının en yaygın ve en şiddetli formlarından biridir. "Pankolit" terimi, kalın bağırsağın (kolonun)tamamının hastalıktan etkilendiği anlamına gelir. Yani inflamasyon (iltihap) ve ülserler, rektumdan başlayıp tüm kolon boyunca yayılarak çekum denilen kalın bağırsağın başlangıç kısmına kadar uzanır.
Ülseratif Kolitin Kapsamına Göre Sınıflandırılması:
- Proktit: Sadece rektumu (kalın bağırsağın son kısmı) etkiler.
- Proktosigmoidit: Rektum ve sigmoid kolonu (rektuma bitişik kısım) etkiler.
- Sol Taraflı Kolit (Distal Kolit): Rektumdan başlayıp splenik fleksuraya (kolonun dalak yakınındaki dönüş noktası) kadar olan kısmı etkiler.
- Yaygın Kolit (Ekstansif Kolit): Splenik fleksurayı geçer ancak tüm kolonu kaplamaz.
- Pankolit: Tüm kalın bağırsağı (rektum + tüm kolon) etkiler.
Pankolitin Özellikleri ve Klinik Tablo:
- Şiddetli Semptomlar: Hastalığın yaygınlığı nedeniyle semptomlar genellikle diğer formlara göre daha şiddetlidir.
- Ana Belirtiler: Sık, kanlı ve mukuslu ishal (günde 6 defadan fazla olabilir), karın ağrısı/krampları, acil dışkılama ihtiyacı (tenesmus), ateş, kilo kaybı, halsizlik ve iştahsızlık görülür.
- Sistemik Etkiler: Hastalık sadece bağırsakla sınırlı kalmayabilir. Eklem ağrıları (artrit), cilt lezyonları (örneğin eritema nodozum), göz iltihabı (üveit) ve karaciğer sorunları (primer sklerozan kolanjit gibi) gibi bağırsak dışı belirtiler daha sık görülebilir.
- Kolon Kanseri Riski: Tüm kolon tutulduğu için, uzun süreli (özellikle 8-10 yıldan sonra) pankoliti olan hastalarda kolon kanseri gelişme riski, hastalığın daha sınırlı formlarına göre daha yüksektir. Bu nedenle düzenli kolonoskopi ile takip çok önemlidir.
- Toksik Megakolon Riski: Nadir ancak hayatı tehdit eden bir komplikasyondur. Kolonun aşırı derecede genişleyip fonksiyonunu kaybetmesi durumudur ve acil cerrahi müdahale gerektirir.
Teşhis:
Teşhis, diğer ülseratif kolit formlarında olduğu gibi klinik bulgular, kan testleri (inflamasyon belirteçleri), dışkı testleri ve en önemlisi kolonoskopi ile konur. Kolonoskopide, rektumdan başlayıp çekuma kadar tüm kolon mukozasında yaygın kızarıklık, ödem, kırılganlık ve ülserler görülür. İşlem sırasında alınan biyopsi örnekleri tanıyı kesinleştirir.
Tedavi Yaklaşımı:
- İlaç Tedavisi: Tedavi, hastalığın şiddetine göre planlanır. 5-ASA grubu ilaçlar (mesalazin), kortikosteroidler (hızlı semptom kontrolü için), immünosupresif ilaçlar (azatioprin, 6-merkaptopürin) ve biyolojik ajanlar (anti-TNF like infliksimab, adalimumab; anti-integrinler like vedolizumab) kullanılır. Pankolit genellikle daha agresif tedavi gerektirir ve hastalar sıklıkla biyolojik tedavilere veya immünosupresiflere ihtiyaç duyar.
- Cerrahi Tedavi: İlaçlara yanıt alınamayan, şiddetli komplikasyonlar (toksik megakolon, masif kanama, kanser öncüsü değişiklikler) gelişen veya yaşam kalitesi düşük olan hastalarda cerrahi seçenek gündeme gelir. Total proktokolektomi (tüm kolon ve rektumun alınması) kalıcı bir tedavi sağlar. Bağırsak devamlılığı, ince bağırsaktan yapılan bir poş (İleo-anal poş) ile sağlanabilir veya karın duvarına stoma (ileostomi) açılabilir.
Özetle:
Ülseratif kolit pankolit, kalın bağırsağın tamamını tutan, kronik ve inflamatuar bir bağırsak hastalığıdır. Şiddetli semptomlara yol açabilir ve uzun vadeli komplikasyon riski taşır. Tedavisi multidisipliner bir yaklaşım (gastroenterolog, cerrah, diyetisyen) gerektirir ve amacı, hastalığı remisyona sokmak (semptomsuz dönem), komplikasyonları önlemek ve hastanın yaşam kalitesini yükseltmektir. Hastaların düzenli doktor kontrolünde olmaları ve tedavilerini aksatmamaları son derece önemlidir. |
.webp "Bağırsak Ülseri Belirtileri ve Tedavisi")
