Ülseratif proktit ne demektir?

Rektal kanama ve rahatsızlık gibi belirtilerle kendini gösteren ülseratif proktit, kalın bağırsağın yalnızca son kısmını etkileyen kronik bir iltihabi durumdur. Hastalığın özellikleri, tanı ve tedavi süreçleri hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Ülseratif Proktit Nedir?

Ülseratif proktit, inflamatuar bağırsak hastalıkları (İBH) grubunda yer alan ülseratif kolitin hafif ve sınırlı bir formudur. Hastalık, kalın bağırsağın (kolonun) yalnızca en son kısmı olan rektumu (makata yakın yaklaşık 15-20 cm'lik bölüm) etkiler. "Proktit" terimi, rektumun iltihaplanması anlamına gelir. Bu iltihaplanma, rektumun iç yüzeyinde (mukoza) kızarıklık, ödem, kolay kanama ve bazen küçük yaralar (ülserler) oluşmasına neden olur.

Ülseratif Proktitin Özellikleri ve Ülseratif Kolitten Farkı

Sınırlı Tutulum: Ülseratif kolit, kalın bağırsağın tamamını veya büyük bir kısmını etkileyebilirken, ülseratif proktitte hastalık sadece rektumla sınırlıdır. Bu, genellikle daha hafif semptomlar ve daha iyi bir genel prognoz anlamına gelir.
Hastalığın Seyri: Ülseratif proktit, ülseratif kolitin en yaygın ve en hafif şekli olarak kabul edilir. Hastaların çoğunda hastalık bu bölgede kalır, ancak zamanla az bir hasta grubunda ilerleyerek daha yukarıdaki kolon bölgelerine yayılabilir (proktosigmoidit veya sol taraflı kolit gibi).

Belirtileri (Semptomlar)

Belirtiler, rektumdaki iltihabın tipik sonuçlarıdır:

Rektal Kanama: En sık ve karakteristik belirtidir. Dışkıda parlak kırmızı kan görülmesi veya tuvalet kağıdında kan lekesi olması şeklindedir.
Mukus (Sümüksü Akıntı): Dışkıyla veya bağımsız olarak makattan sümüksü bir akıntı gelebilir.
Acil Dışkılama İhtiyacı (Tenesmus): Sık sık ve acil tuvalete gitme ihtiyacı hissetmek, ancak çok az dışkı çıkarmak.
Rektal Ağrı ve Rahatsızlık: Makatta ağrı, yanma hissi veya dolgunluk.
İshal veya Kabızlık: Bazı hastalarda sık, sulu dışkılama (ishal) görülürken, bazılarında iltihap nedeniyle dışkı geçişi zorlaşabilir ve kabızlık ön planda olabilir.
Karın Ağrısı: Genellikle hafiftir veya olmayabilir. Şiddetli karın ağrısı daha çok yaygın kolitlerde görülür.

Nedenleri ve Risk Faktörleri

Kesin nedeni bilinmemektedir. Ülseratif kolit gibi, ülseratif proktitte de genetik yatkınlığı olan bireylerde, bağışıklık sisteminin anormal bir tepkisi sonucu geliştiği düşünülmektedir (otoimmün mekanizma). Çevresel faktörler, bağırsak florasındaki değişiklikler ve stres hastalığın ortaya çıkışını veya alevlenmesini tetikleyebilir.

Teşhis (Tanı)

Tanı, semptomların değerlendirilmesi ve aşağıdaki testlerle konur:

Endoskopik İnceleme (Sigmoidoskopi veya Kolonoskopi): Alt kalın bağırsağın bir kamera ile direktttttttttttt görüntülenmesi kesin tanıyı koydurur. Rektumda tipik kızarıklık, kırılganlık ve ülserler görülür. İşlem sırasında biyopsi (doku örneği) alınarak patolojik inceleme yapılır.
Laboratuvar Testleri: Dışkıda enfeksiyon taraması (bakteri, parazit,C. difficiletoksini) yapılır. Kan testlerinde iltihap belirteçleri (CRP, sedimantasyon) yüksek bulunabilir, ancak genellikle ülseratif proktitte normal kalabilir.

Tedavi Yöntemleri

Hedef, iltihabı baskılamak, semptomları gidermek (remisyon sağlamak) ve remisyonu uzun süre korumaktır. Tutulum alanı sınırlı olduğu için tedavi genellikle lokal (yerel) yollarla başarılı olur.

Lokal (Topikal) Tedaviler (Birinci Basamak):
Rektal Fitiller: 5-ASA (mesalamine) içeren fitiller en yaygın ve etkili ilk tedavi seçeneğidir. Doğrudan rektuma uygulanır.
Rektal Köpük veya Lavmanlar: Fitilden daha yukarıya ulaşabilen bu formlar, biraz daha yaygın tutulumlarda tercih edilir. Yine 5-ASA veya kortikosteroid içerebilir.
Sistemik (Ağızdan veya Damardan) Tedaviler: Lokal tedaviye yanıt alınamazsa veya hastalık ilerlerse, ağızdan 5-ASA tabletleri, kortikosteroidler, immünosupresif ilaçlar (azatioprin, 6-merkaptopürin) veya biyolojik tedaviler kullanılabilir.
Yaşam Tarzı ve Diyet Önerileri: Stres yönetimi önemlidir. Belirtileri tetikleyen gıdalardan (kişiye göre değişir; baharatlı, yağlı gıdalar, alkol, kafein gibi) kaçınmak faydalı olabilir. Yeterli sıvı alımı ve dengeli beslenme genel sağlığı destekler.

Prognoz (Hastalığın Seyri)

Ülseratif proktitli hastaların çoğu normal ve aktif bir yaşam sürer. Hastalık sadece rektumla sınırlı kaldığı için:

Kanser riski, yaygın ülseratif kolitli hastalara göre çok daha düşüktür.
Ciddi sistemik komplikasyonlar daha nadirdir.
İlaç tedavisine yanıt genellikle çok iyidir.

Ancak, hastalık kronik ve tekrarlayıcı (nükseden) bir seyir gösterebilir. Düzenli doktor takibi, tedaviye uyum ve olası alevlenmelerin erken fark edilmesi, yaşam kalitesini yüksek tutmak için çok önemlidir.

Özetle:

Ülseratif proktit, ülseratif kolitin sadece rektumu tutan, nispeten hafif seyirli bir formudur. Başlıca belirtisi rektal kanamadır. Lokal tedavilerle (fitil, lavman) genellikle etkili bir şekilde kontrol altına alınabilir. Doğru tanı ve tedavi planı için bir gastroenteroloji uzmanına başvurmak esastır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap